Xamsa alisher Navoiy xamsa

«Manga bu g ‘amni oshkor etsang,

Meni bu sirda rozdor etsang.

Toki b o ‘lg‘ay hayotim imkoni,

Kimsa mendin eshitmagay oni.

Lek mumkindurur davo qilurum,

Sa’y  etib hojating ravo qilurum»,  -

dedim. So'zlarimni tinglagan gulrux biroz o^lanib 

qoldi-da, so'ng: «Mening holatimni to‘g‘ri anglab- 

san.  Faqat  iltimosingni  aytmasang  yaxshiroq 

bolardi. Chunki uni eshitishdan senga foyda yo‘q. 

Yurak sirlarimni anglashga juda ham qiziqayot- 

gan  bolsang,  ikki  ishdan  biriga  rozi  bol:  yo  bu 

ishdan voz kechgil yoki dardimdan ogoh bolgach, 

bu yerdan bosh olib, boshqa mamlakatga ketish- 

ga rozi  bolgin»,  -  dedi.  Bu  so‘zlardan vahimaga 

tushib,  bir  necha kun  g'amgin  bolib yurdim-u, 

keyin sabr-qarorsiz bolib, uni o‘z xonasida yolglz 

uchratdim-da: «Sen chekayotgan dardni bilishga 

bolgan  qiziqish  menga tinchlik bermay,  devona 

qilay deyapti. Mayli, so‘zlaringni eshitib bolgach, 

boshimni  olib  qayoqqa  desang  ketishga  ahd 

qildim»,  -   dedim.  Mahvash:  «Bu  so'zlaring  qiziq

---

boldi-ku, chunki sen o‘z-o‘zingga balo tilayapsan. 

Ahd  qilgan bolsang,  shaharda turmasdan bosh 

olib ketishingga qasam ichgin», -  dedi. Men uning 

aytganini  bajo  qildim.  Shundan  so‘ng  mahvash 

o‘z ahvolini hikoya qilishga tushdi:

«Men chekayotgan dard sabablarini soYayapsan. 

So‘zni  awalidan  boshlamasam,  g‘amim  senga 

yaxshi ayon bolmasligi mumkin. Bilginki, mening 

diyorim  Chin  mamlakatidir.  0 ‘sha yerda  tug'il- 

ib  o'sganman.  Bolalik  paytimda  ikki  shohning 

o‘zaro  urushi  tufayli  men  asirga  tushib  qoldim. 

Meni cho‘rilikka sotishayotgan paytda xoja xari- 

dor bolib  sotib  oldi.  U  meni yaxshi ko‘rishining 

sababi shuki, men uning sotib olgan kaniziman. 

Xojaning farzandi yo‘q edi, shuning uchun u meni 

o‘z farzandidek e’zozlardi. Mening ovozim yoqim- 

li,  so‘zlarim muloyim bolib,  dilkash qo‘shiqlarni 

kuylardim. Bundan xabardor bolgan xoja musiqa 

ilmining atoqli ulamolarini, mohir sozanda va xo- 

nandalarni uyga chaqirib, bir necha yil davomida 

mening iqtidorimni kamolotga yetkazdi. San’atim 

ovozasi jahonga tarqalib,  changimning shuhrati 

osmonga  yetdi.  Buning  ustiga  beqiyos  husnim 

ovoza  ustiga  ovoza  boldi.  Qancha-qancha  ba- 

davlat kishilar menga ega bolish uchun behisob 

mol-u  xazinalar  taklif qilishdi,  shunchalar  ko‘p 

mablaglar toledilarki, oqibatda xoja o‘z farzandini 

kanizga aylantirdi. Xaridorlarim ko'paygani sayin 

bozorim ham shunchalik qizirdi.

Shu paytlarda Chinda mohir bir naqqosh bolib, 

ismi Moniy edi. U mening suratimni yashirincha 

chizib,  safar chog'ida bir shahanshohga ko'rsat- 

ibdi. Shoh suratga shaydo bolib, kanizakni sotib 

olish uchun Chinga bir necha uddaburon kishilar-

---

ni jo'natibdi.  Ular xoja istagancha Xitoy xiroj ini 

to lab,  meni o‘z yurtlariga olib  ketdilar va yolda 

tez  yurib  shoh  huzuriga  yetkazdilar.  Visolimga 

erishgan shoh benihoya xursand boldi.