Xamsa alisher Navoiy xamsa

Agar yaxshibiz, gar yomonmiz bukun, 

Sening mulkingga mehmonmiz bukun.

Turib kelki,  biz kinadan toqbiz,

Bag'oyat jamolingga mushtoqbiz.

Yaqinkim bu s o ‘zni qabul aylagung,

Niyoz ahli son nuzul aylaging»,  -

---

deb  ayt»,  deb  tayinladi.  Iskandar  so'zlarini  tu- 

gallashi  bilanoq  elchi  ot  choptirib  ketdi.  Xoqon 

sipohiga  yaqinroq  yurib,  o‘zining  elchi  ekanini 

oshkor qildi va nima uchun kelganini anglatdi. Bu 

gap Xoqonga eshittirilgach, elchini chodiri ichiga 

chaqirdi va unga savol berdi:

«Kelmagingdan maqsading nimadir?».

Elchi Iskandar tayinlaganlarini tola-toltis ga­

pirib  berdi.  Xoqon  bu  hayotbaxsh  so‘zlarni xur­

sand  bolib  tingladi-da,  dedi:  «Oldin  bizga qasos 

olmoq  maqsadi  bilan  gaplashgandi,  shu  tufayli 

bizga sipoh tortmoqchi ham boldi.  Endi muloyim 

so'zlabdi,  bu  so‘zlar  bizga  yoqib  tushdi.  Endi 

o'rtamizda  ginaxonlik  qolmadi.  Sen  tez  qaytib 

borsang,  bunga  yanada  aniqroq  ishonamiz»,  -  

dedi.  Elchi:  «O'zingiz borsangiz,  bu  so'zlar yana­

da  ravshanlashadi»,  -   dedi.  Xoqon  kulimsirab, 

Iskandar tomon borish uchun ot hozirlatdi. Buni 

ko‘rgan Chin sipohi xafvdan omon topayotganidan 

xursand  edi.  Hamma  yirik  amaldorlar  shohga 

ergashdilar.  Xoqon  hamma  o‘z  o'mida  qolishini 

aytib, yuztacha gulro'y Xitoy qizlari va mingtacha 

yaxshi xislatli qiz va ayollarni o‘zi bilan birga olib, 

Iskandar qarorgohi tomon y o l oldi.

Iskandar  tomonidan  ham  shohlar-u  donish- 

mandlar birga borishardi. Xoqonni hamma yigll- 

ganlar qizgln kutib olishdi.  Shoh ostonaga yaqin 

borgach,  Xoqon  otidan  sakrab  tushdi,  gilamga 

oyoq  qo'yishi  bilan  Iskandar  ham  ichkaridan 

chiqib keldi. Ikki tomondan qol ochib koVishdilar, 

go Vo xurshid bilan moh uchrashgandek boldi. Ik­

kovlari ota-o‘glldek ko‘rishgach, ikki olam qo‘shil- 

gandek boldi. Yana quchoqlashib ko'rishishgach, 

Iskandar  o‘z  taxti  tomon  yurdi.  Bir  qoli  bilan

---

Xoqon  qolini  ushlab  kelarkan,  unga  shoh  taxt 

yolini ko'rsatib borardi. Xoqon andisha yuzasidan 

kechga qolgan edi,  shoh uni qo'ymay taxtga olib 

chiqdi.  Oyoglni taxtga yetkazib,  awal uni  o‘tqa- 

zib,  so‘ng  o£zi  o‘tirib,  va’da  qilishgancha  suhbat 

qurib, muloyim-muloyim so'zlab, Xoqonga ba’zan 

ota-o‘g‘illik  munosabatini  ishlatib  qo'yishar- 

di.  Biror gap  aytmoqchi bolishsa,  bir-birlarining 

qollaridan  tutib  gapirishardi.  So'zlar  tugagach, 

bakovul  kelib  shohona dasturxon yozdi,  quyosh 

shaklidek nonlar qotyildi. Dasturxonlarga qo^ilgan 

taom olamga sig'masdi.  «Chin xalqi bu xil mulo- 

qotimizdan xabar topsa edi, muhabbat tariqidagi 

isbotimizni  yaxshiroq  tushunib  yetardi»,  -   dedi 

Iskandar. Bu so‘zdan xursand bolgan Xoqon ham 

o‘midan turib, Iskandami maqtab ketdi. Iskandar 

sariq rangli mayni Xoqonga uzatib, o‘zi qizil mayni 

tanladi.

Ko‘p  o‘tmay  Xoqon  Chin  shahriga  qaytdi  va 

uzluksiz  bazmlarga  tayyorgarlik  ko‘ra  boshladi. 

Saroyda davlat ahlini to'plab: «Bu baland martaba-

li shoh olam joizini tamomila fath qildi, jahonning 

qancha-qancha  shohlarini  o'ziga  banda  ayladi, 

qachon bizga bunday mehmon bolib kelib,  men 

bilan  taxti  ustida  suhbat  qurib,  otalikka  qabul 

qiladi,  o‘g ll  sifatida shafiqim  boladi,  deb  o'ylab- 

miz.  Bilasizlarki,  biz bilan jang qiladigan  bolsa, 

xalqimizning changini osmonga to‘zitgan bolardi. 

Uni qay tarzda mehmon qilamiz, shu haqda fikrlar- 

ingizni eshitsam», -  dedi. A’yonlar: