Xalqaro xususiy huquq (1-25) 1-kazus

17-kazus
Fransiya kompaniyasi Rossiya Federatsiyasi arbitraj sudiga Rossiya o‘z vaqtida yetkazilgan shakar bo‘yicha to‘lovlarni amalga oshirmaganligi uchun zararni undirish bo‘yicha da’vo arizasi bilan murojaat qildi. Sud majlisida Rossiya tashkiloti shakar uchun to‘lashga mo‘ljallangan pul shartnoma shartlariga ko‘ra chet el banki hisob raqamiga o‘tkazilganligini, keyinchalik o‘sha bankdan uchinchi shaxslar tomonidan pul hisob raqamdan yechib olinganligi sababli fransuz hisob raqamiga o‘tmaganligini ma’lum qildi.
Muhokama qiling: Vaziyatga huquqiy baho bering. Qo‘llanilishi lozim bo‘lgan huquqni ko‘rsating. Qaysi davlat kompaniyasi haq hisoblanadi. Bank aybdor hisoblanishi yoki hisoblanmasligini normativ huquqiy hujjatlar asosida taxlil qiling.
Fransiya kompaniyasi va Rossiya o’rtasidagi ushbu harakatlarda shakar yetkazib berish bo’yicha xalqaro oldi-sotdi shartnomasi mavjud. Ushbu shartnomaga nisbatan esa 1986-yilda qabul qilingan “Tovarlarning xalqaro oldi-sotdi shartnomalariga qo‘llanadigan huquq to‘g‘risida” gi konvensiyaning 8-moddasiga havola qilinishi lozim. Unga asosan, agarda oldi-sotdi shartnomasiga nisbatan qo’llaniladigan huquq kelishib olinmagan bo’lsa sotuvchi tomonning qonuni qo’llaniladi. Demak yuqoridagi qoidani hisobga olgan holda muammo Fransiya fuqarolik qonunchiligiga ko’ra hal etiladi. Shartnoma bo’yicha nizolarni hal etish haqidagi qoidalarga asosan Rossiya arbitraj sudi ishni Fransiya Fuqarolik qonunchiligiga asoslangan tazrda muhokama qiladi.
18-kazus
AQSh fuqarosi hisoblangan Djon Kalvin O‘zbekiston Respublikasiga kelganida O‘zbekiston qonunchiligi asosida vasiyatnoma qoldirdi. Uning 2 farzandi bo‘lib, o‘g‘li Roberto O‘zbekiston Respublikasi fuqaroligini qabul qilgan. Djon Kalvin vasiyati bo‘yicha O‘zbekistondagi mol-mulklar o‘g‘li Roberto nomiga yozilgan, lekin uning turmushga chiqmagan voyaga yetgan Karolina ismli singlisi, ya’ni Djon Kalvinning qizi ham bor. Unga vasiyat bo‘yicha hech qanday mol-mulk qoldirilmagan.
Vaziyatga huquqiy baho bering.
Ворисликка доир муносабатлар, башарти ушбу Кодекснинг 1198, 1199-моддаларида бошқача тартиб назарда тутилган бўлмаса, мерос қолдирувчи васиятномада ўзи фуқароси бўлган мамлакатнинг ҳуқуқини танлаган бўлмаса, мерос қолдирувчи охирги доимий турар жойга эга бўлган мамлакатнинг ҳуқуқи бўйича белгиланади. Ворислик муносабатларининг ҳуқуқий тартибга солиниши ворислик қонуни билан белгиланади. Халқаро хусусий ҳуқуқ доктринасида ворислик қонуни деганда, чет эл элементи билан мураккаблашган ворислик муносабатларининг мажмуасига ёки уларнинг асосий қисмига нисбатан қўлланувчи ҳуқуқ (мамлакат қонуни) тушунилади. Ворислик қонунига, умуман мол-мулкка ворислик қилишга алоқадор умумий масала ва қоидалар билан бир қаторда мол-мулкнинг алоҳида шаклларига нисбатан ворислик қилиш тўғрисидаги махсус масала ва қоидалар ҳам бўйсунади (кўчмас мулк, банк қўйилмалари, қимматбаҳо қоғозлар, мутлақ ҳуқуқлар, талаб қилиш ҳуқуқлари ва х.к.)