Xalqaro moliya-kredit

Jahon iqtisodiyotida moliya-sanoat guruhlari rivojlanishining quyidagi modellari keng tarqalgan, ya’ni: anglo-amerika, germaniya, lotin va yapon. Ushbu modellar asosida moliya-sanoat guruhlarini shakllanishi va faoliyat yuritishi muayyan xususiyatlarga ega bo‘ladi.

• Jahon iqtisodiyotida moliya-sanoat guruhlari rivojlanishining quyidagi modellari keng tarqalgan, ya’ni: anglo-amerika, germaniya, lotin va yapon. Ushbu modellar asosida moliya-sanoat guruhlarini shakllanishi va faoliyat yuritishi muayyan xususiyatlarga ega bo‘ladi.
• Anglo-amerika modeli Buyuk Britaniya, AQSh, Avstraliya va Kanada mamlakatlarida amal qiladi. Ushbu mamlakatlarda sanoatlashtirishning negizi bo‘lib tadbirkorlik asosida kapital to‘plash mexanizmi hisoblanadi. Kapital institutsional aktsiyadorlarning (banklar, sug‘urta kompaniyalari va pensiya fondlari) mablag‘lari hisobidan shakllanib alohida va mustaqil aktsiyadorlar mexanizmi orqali faoliyat yuritadi.

Germaniya modeli Germaniya va Avstriyada amal qilib, yirik hamda o‘rtacha korporatsiyalarning moliyaviy asosini bank tizimi tashkil qiladi, bunda alohida aktsiyadorlarning roli unchalik ahamiyatli emas. Germaniya modelining bank mexanizmi korporativ munosabatlar tuzilmasida moliya va sanoat tarmoqlari o‘rtasidagi uzoq muddatli investitsiya munosabatlariga yo‘naltirilgan. Ushbu modelda banklar tashqi moliyalash manbalariga ehtiyoj sezayotgan kompaniyalar uchun qarz kapitalini etkazib beruvchi hisoblanadilar.

• Germaniya modeli Germaniya va Avstriyada amal qilib, yirik hamda o‘rtacha korporatsiyalarning moliyaviy asosini bank tizimi tashkil qiladi, bunda alohida aktsiyadorlarning roli unchalik ahamiyatli emas. Germaniya modelining bank mexanizmi korporativ munosabatlar tuzilmasida moliya va sanoat tarmoqlari o‘rtasidagi uzoq muddatli investitsiya munosabatlariga yo‘naltirilgan. Ushbu modelda banklar tashqi moliyalash manbalariga ehtiyoj sezayotgan kompaniyalar uchun qarz kapitalini etkazib beruvchi hisoblanadilar.
• Lotin modeli esa, Frantsiya, Belgiya va Italiya mamlakatlarida amal qiladi. Bu modelda yakka tartibdagi va oilaviy korporatsiyalar investitsiya kompaniyalari va investitsiya banklarining xoldinglari tomonidan birlashtirilishi natijasida erkin korporativ tarmoqlar shaklida yuzaga kelgan. Kapitalning qarama-qarshi munosabatlari iqtisodiy aloqalarning murakkab tarmoqlarini yuzaga keltirdi. Ushbu tarmoqlarda davlat korxonalarining roli tobora oshib bormoqda.