O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI “XALQARO MOLIYA-KREDIT” KAFEDRASI KATTA O‘QITUVCHISI G.BAYMURATOVA TOMONIDAN TAYYORLANGAN “XALQARO MOLIYA MUNOSABATLARI” FANIDAN VIDEO MA’RUZA
10-mavzu. XALQARO MOLIYA TIZIMIDA MOLIYA-SANOAT GURUHLARI
1. Moliya-sanoat guruhlari tushunchasining iqtisodiy mohiyati va ularning tasniflanishi.
2. Jahonda moliya-sanoat guruhlari shakllanishi va rivojlanishining asosiy jihatlari
3. Xorijiy mamlakatlarda moliya-sanoat guruhlari rivojlanishining o‘ziga xos xususiyatlari
Jahon amaliyotida moliya va sanoat kapitalining birlashish jarayonlarining boshlanishi XIX asrning oxiri va XX asrning boshlarida sodir bo‘lgan. Ammo moliya-sanoat guruhlari atamasi nisbatan ilgari paydo bo‘lib, ilmiy muomalaga birinchi marta xorijiy mutaxassislar tomonidan kiritilgan.
Jahon amaliyotida moliya va sanoat kapitalining birlashish jarayonlarining boshlanishi XIX asrning oxiri va XX asrning boshlarida sodir bo‘lgan. Ammo moliya-sanoat guruhlari atamasi nisbatan ilgari paydo bo‘lib, ilmiy muomalaga birinchi marta xorijiy mutaxassislar tomonidan kiritilgan.
Moliya-sanoat guruhlari mohiyati masalasini o‘rganishda uning iqtisodiy va huquqiy jihatlariga e’tibor qaratish lozim. Ya’ni, moliya-sanoat guruhlarining o‘ziga xos me’yoriy-huquqiy asoslarini shakllantirish uchun mazkur xo‘jalik yuritish subyektlarining faoliyati bilan bevosita bog‘liq jarayonlari, tamoyillari va mohiyatini, tashkil topish sabablarini chuqur tahlil qilish zarur.
Iqtisodiy adabiyotlarning chuqur tahlili moliya-sanoat guruhlari faoliyatining quyidagi muhim elementlarini aniqlash imkonini beradi:
Iqtisodiy adabiyotlarning chuqur tahlili moliya-sanoat guruhlari faoliyatining quyidagi muhim elementlarini aniqlash imkonini beradi:
iqtisodiyotdagi turli xil xo‘jalik subyektlarining birlashishi (yuridik shaxslar majmuasi);
moddiy va nomoddiy aktivlarning birlashishi;
investitsion loyiha va dasturlarni amalga oshirish uchun moliya-sanoat guruhlarini tashkil etishning aniq maqsadli xarakterga ega ekanligi.
Shu asosda moliya-sanoat guruhlarini quyidagicha ta’riflash mumkin. Moliya-sanoat guruhlari bu – ishlab chiqarish, xo‘jalik, moliyaviy va boshqa faoliyatlar samaradorligini ta’minlash maqsadida markazlashgan boshqaruvga ega bo‘lgan va o‘z resurslarini (moddiy, nomoddiy, moliyaviy va boshqalar) to‘liq yoki qisman birlashtirgan ishlab chiqarish, savdo korxonalari va moliya-kredit institutlarini o‘z ichiga olgan mustaqil yuridik shaxslarning integratsiyasi shaklidir.