O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM VAZIRLIGI XALQARO ISLOM AKADEMIYASI Islom iqtisodiyoti va xalqaro munosabatlar fakulteti Xalqaro munosabatlar kafedrasi
Xalqaro munosabatlar ta’lim yo’nalishi 3-kurs talabasi Eshbekov Abdujabbor Iqtisodiy diplomatiya fanidan O‘zbekiston va Afg‘onoston iqtisodiy munosabatlari, uzoqni ko’zlangan hamkorlik strategiyasi mavzusidagi KURS ISHI
Toshkent-2022 MUNDARIJA
KIRISH………………………………………………………………………………….
I BOB. O’ZBEKISTON VA AFG’ONISTON IQTISODIYOTI HAQIDA UMUMIY MA’LUMOT……………………………………………………………
O’zbekiston iqtisodiyoti haqida umumiy ma’lumot……………………………………….
Afg’onoston iqtisodiyoti haqida umumiy ma’lumot……………………………………...
II BOB. O‘ZBEKISTON VA AFG’ONISTON IQTISODIY MUNOSABATLARI, UZOQNI KO’ZLANGAN STRATEGIYASI 2.1 Mstaqillikdan keying o’zbek- afg’on iqtisodiy munosabatlari…………………………
2.2 Yangi O’zbekiston va Afgoniston iqtisodiy munosabatlari ……………………………
KIRISH Dunyo tamadduni tarixiga nazar solsak insoniyat yaralibdiki ular o’rtasida aloqalar va munosabatlar mavjud. Ular u yoki bu shaklda o’z ahamiyatini saqlab kelmoqda. Odamlarning ijtimoiylashishi va jamiyat sifatida shallanishida ham ijtimoiy aloqalarning ahamiyati beqiyos. Munosabat shakllarini o’z navbatida ikki guruhga ajratish mumkin. Birinchi guruh ijtimoiy munosabatlar, bunga so‘zlashish va insonning hissiy individual aloqalari kiradi, Ikkinchi guruhga esa maxsulot ayriboshlash, oldi-beridi amallari, kirgan. Yuqoridagi ikkinchi guruh global iqtisodiyotning shakllanishiga asos bo‘lgan.1 Xo‘jalik jamiyatining barcha jabhalarida integrasiya va globallashuv jarayoni kuchayib borayotgan bir davrda jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlardagi asosiy rivojlanish tendensiya va yo‘nalishlarini aniqlab olish muhim ahamiyat kasb etadi.Jahon iqtisodiѐti va xalqaro iqtisodiy munosabatlarning umumiy rivojlanish xususiyati o‘zgarib borayotgan bir davrda O‘zbekiston Respublikasi ham jahon hamjamiyatiga kirib bormoqda. Xorijiy mamlakatlar bilan iqtisodiy, madaniy va boshqa sohalardagi hamkorliklar rivojlanmoqda. Xususan, rivojlangan va rivojlanaѐtgan mamlakatlariqtisodiyotini o‘rganish, shuningdek bozor iqtisodiyotining rivojlanishidagi yutuq-kamchiliklari, rivojlanish muammolarini hal etishdagi to‘g‘ri yondashuvlar bozor iqtisodiyotiga bosqichma-bosqich o‘tib borayotgan Respublikamiz iqtisodiyotini rivojlangan davlatlar darajasiga olibchiqishda tajriba sifatidagi ahamiyati kattadir.2 Hozirgi kundagi O’zbekistooning olib borayotgan siyosati hamm shunday yo’ldan bormoqda qo’shnilar bilan har tomonlama aloqalarni mustahkamlash O’zbekiston Afg’oniston munosabatlarini o’rganib chiqar ekanman hozirgi kundagi Afg’onistonda bo’layotgan voqealar shunu ko’rsatadiki bu davlat uchun qo’shni davlatlar yordami juda zaruru . oxirgi davlat almashinuvi vaqtidagi urushlar natijasida davlat katta zarar ko’rdi, bu vaziyatda davlatimiz rahbari afg’n xalqi uchun ko’plab yordam karvonlari jo’natdi bularning hammasi ikki qo’sjni davlatlar o’rtasidagi aloqalarni yaxshilash uchun katta turtki bo’ldi. Davlatimiz Afg’onistnning avvalgi hukumati bilan ham hozirgi tolibon hukumati bilan ham yaxshi aloqalar o’rnatmoqda buning asosiy sabablari
1-Afg’oniston biz uchun toyyor ochiq bozor biz bu davlarga oziq ovqat mahsulotlari kiyim kechak va turli hildagi mahsulotlarimizni eksport qila olamiz
2- Bizning dengizga chiqiqsh uchun eng yaqin va qulay yo’l afg’oniston orqali otadi shu va boshqa sabablar tufayli bu davlatdagi tinchlik biz uchun juda muhim
Malumki hozirgi kunda davlatimiz rahbari shu va boshqa sabablar tufayli yordam karvonlarini Afg’onistonga yubormoqda va barcha markaziy osiyo Va butun dunyo nazarini Afg’onistonga qaratmoqda O’zining BMTdagi chiqishlarida har doim Afg’on masalasi u yerdagi urushlar haqida gapirib o’tmoqda. Qancha vaqtlardan buyon bu hududdagi urushlar halqni holdan toydirdi nafaqat halqni balki qo’ni davlatlar uchun ham har xil muammolar keltirib chiqarmoqda masalan nizning davlat uchun agar Afg’onistonda tichlik bol’ganida biz o’z tavarlarimizni yevropa bozorlariga chiqara olar edik va u hududlardan arzonroq narxlarda turli xildagi tavvarlarni olin kelish Imkoni bo’lar edi .
Hozirgi kundagi davlatimiz rahbarining Afg’oniston bilan olib borayotgan har tomomlama iqtisodiy munosabatlarni yaxshilash. Bularning hammasi davlatimiz iqtisodiyoti uchun yaxshi foyda keltiradi bizning tavarlar uchun Afg;onistin tayyor ochiq bozor va tavarlarimizning tarqalishi uchun ham qulay yo’ hisoblanadi
O’z shaxsiy fikrlarimni aytib o’tadigan bo’lsam. Biz har tomonlama bu davlatga yordam qo;lini cho’zishimiz kerak. Bu davlat bilan olib boriladigan iqtisodiy munosabatlarimiz bizga katta foyda keltiradi agari ki bu davlatda tinchlik bardavom bo’lsa shunday ekan. Har bir narsa bir biriga bog’liq tichlik bo’lsa iqtisodiyot yaxshilanadi xalq ko’payqdi bu narsalarni bo’lishi davlatda turli xildagi tavarlar talabini oshiradi tavavrlar ttalabi oshsa davlat boshqa davlatlar bilan eksport va Iport ishlarini amalga oshiradi bu ishlarning amalaga oshishi davlatni rivojlanishiga taraqqiy etishiga olib keladi agar davlat o’zi yaxshi rivojlansa yonidagi davlatlarga ham bu jarayonning tasiri bo’ladi va shu orqali dunyo rivojlanadi
Afg’oniston diyori ochilmagan hazina hech kim bilmaydi bu davlatning yer orsti boyliklari haqida bu hududda tinchlik hukum sura boshlasa bu davlat boyliklari sekin ochiladi va bu boyliklarni qazib chiqarish ularni qayta ishlash uchun katta mablag’ va yoordam kertak bo’ladi shunda bu davlat o;zi ishongan va unga har tomonlama yordam bergan davlatlardan yordam so’raydi bu yordam barcha yordam so’ragan davlatlar uchun katta foyda keltiradi. Biz bu hududlarda o’zimizning katta katta kampaniyakrunizni ochishimiz mumkin va yanada katta foydalar keltiradigan iqtisofiy shartnomalar o’rnata olamiz . shu sabali ham biz bu davlat bilan aloqalarni mustahkamlash maqsadga muofiq deb hisoblayman.
