Xalqaro iqtisodiy munosbatlar. Xalqaro savdo mavzuning qisqacha

O’zbekisto
n 
Respublika
si eksport 
tarkibining 
yillar 
bo‘yicha 
dinamikasi
, foizda
1

---

Xalqaro iqtisodiy munosabatlar. Хalqaro savdo 
. 
570 
29.4-jadval 
Import tarkibi
1990 yil 
2000 yil 
2015 yil 
Mashinasoz
lik va uskunalar 
12,1 
35,4 
40,5 
Kimyoviy 
mahsulotlar va 
ulardan 
tayyorlangan 
buyumlar
9,7 
13,6 
17 
Elektroener
giya va neft 
mahsulotlari
3,1 
3,8 
5,8 
Qora va 
rangli metallar
10,2 
8,6 
7,4 
Oziq-ovqat 
mahsulotlari 
48,9 
12,3 
12,8 
Xizmatlar
1,5 
8,5 
7,7 
Boshqalar
14,5 
17,8 
8,8 
2015 yilda mashinasozlik va uskunalar importining ulushi jami import 
tarkibida 40,5 foizni tashkil etgan holda 1990 yilga nisbatan 3,3 barobarga oshgan. 
Mazkur holat mamlakatimizda iqtisodiyotni modernizatsiya qilish va texnik 
jihatdan qayta qurollantirish jarayonlarini amalga oshirishda zamonaviy va yuqori 
texnologiyalarga asoslangan mashina va ishlab chiqarish uskunalariga bo‘lgan 
ehtiyoj bilan izohlanadi. Oziq-ovqat mahsulotlari importining ulushi 1990 yilda 
48,9 foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2015 yilga kelib 12,8 foizga, ya’ni qariyb4 barobar 
qisqardi. Bu esa mamlakatimizda oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish 
asoslarining tobora rivojlanib va mustahkamlanib borayotganini ko‘rsatadi. 
Shuningdek, ushbu davrda xizmatlar importi ulushining 5 barobar o‘sishi 
mamlakatimizda zamonaviy xizmat turlariga bo‘lgan ehtiyojning tobora o‘sib 
borayotganidan darak beradi. 
Respublikamiz eksporti va importining tovar va geografik tarkibini 
takomillashtirish orqali raqobatbardoshlikni kuchaytirish bir qator vazifa-larning 
amalga oshirilishini taqozo etadi. 
Xorijiy davlatlarda mamlakatimizda ishlab chiqarilayotgan yoki ishlab 
chiqarishni yo‘lga qo‘yish mumkin bo‘lgan mahsulotlarga bo‘lgan talabni 
o‘rganish, bunday tovarlar bozorlariga kirib borish va raqobat qilish strategiyasini 
ishlab chiqish eksport qilinayotgan tovarlar sonini va mamla-katlar geografiyasini 
kengaytirishga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. “Bu borada yangi bozorlar, yangi transport 
yo‘laklarini topish, bir so‘z bilan aytganda, faol marketingga asoslangan tashqi 
iqtisodiy siyosat yurgizish zarur”
1
. 
1
Karimov I.A. Asosiy vazifamiz – Vatanimiz taraqqiyoti va xalqimiz farovonligini yanada yuksaltirishdir. – T.: “O’zbekiston”, 
2010. – 64-b.