Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar

 
33
Арцибасов И.Н., Егоров С.А. Қуролли можаро: ҳуқуқ, сиёсат, дипломатия. - М., 1989. – 190 б.
 
FAKTLAR 
1927-yil rasmiy hujjatlarda 
delictijus gentium bir turi sifatida 
“xalqaro jinoyat” termini kiritildi. 
Varshavada bo‘lib o‘tgan xalqaro 
konferensiya doirasida xalqaro jinoiy 
qonunchiligining unifikatsiyasida, 
xalqaro konvensiyalarda nazarda 
tutilgan alohida turdagi jinoyatlarga 
qarshi kurashish uchun xalqaro jinoyat 
deliktlari ro‘yxati tuzildi. 
 

---

64 
 
tutilgan boshqa jinoyatlar
34
. 
Xalqaro  jinoyatlarni  sodir  etilishi  uchun  jinoiy  ta‘qib  qilish  va 
buning uchun maxsus sud organini tashkil etish masalasi Ikkinchi jahon 
urushiga  tayorgarlik  ko‘rish  va  uni  olib  borish  davomida  tajovuzkor 
davlatlar  tomonidan  sodir  etilgan  mudhish  jinoyatlar  tufayli  dolzarb 
bo‘lib qoldi. 
Harbiy harakatlar tugamasdan urushni boshlash uchun jinoyat sodir 
etgan  shaxslarni  jinoiy  javobgarlikka  tortishning  moddiy-huquqiy 
asoslari hamda ularni xalqaro sudga topshirish masalasi huquqshunoslar 
tomonidan muhokama qilina boshladi
35
. 
Masalan, jahon urushining fojiali tajribasini hisobga olgan holda G. 
Lauterpaxt  xalqaro  jinoyat  –  bu  “o‘zining  og‘irligi,  shafqatsizligi  va 
unda ifadalangan inson hayotini pisand qilmaslik xususiyati bilan barcha 
sivilizatsiyali  davlatlar  qonunchiligida  nazarda  tutilgan  jinoyatlar 
toifasiga  mansub  bo‘lishi  kerak  bo‘lgan  xalqaro  huquq  me‘yorlarini 
buzadigan huquqbuzarliklar” deb ta’rif berishga harakat qilgan
36
. 
1945-yilda  tashkil  qilingan  urush  davridagi  xalqaro  jinoyatlarni 
tergov  qilish  bo‘yicha  London  komissiyasi  haqiqatda  harbiy 
jinoyatlarning  to‘rtta  toifasini  ajratdi:  1)  tajovuzkor  urush  yoki  boshqa 
har qanday tajovuzkor harakatlarga tayyorgarlik va ularni olib borish; 2) 
urush qonuniyatlari va udumlarini buzish; 3) mamlakatning  o‘zida yoki 
uning  tashqarisida  irq,  halq  yoki  siyosiy  partiyani  yo‘q  qilishga 
qaratilgan  barcha  jinoyatlar;  4)  harbiy  harakatlar  to‘xtatilgandan  keyin 
tinchlikni  tiklashga  yo‘l  qo‘ymaslik  maqsadida  sodir  etilgan  jinoyatlar 
(terrorizm va boshq.)
37
.