Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar

 
2. “Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar” fanining 
asosiy tushunchalari, maqsadi va ahamiyati 
                     
3
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 1995-yil 31-avgustdagi “1966-yil 16-dekabrdagi Fuqarolik va 
sisyosiy huquqlar to‘g‘risidagi Paktga qo‘shilish to‘g‘risida”gi Qarori 
4
O‘zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisining  1995-yildagi  31-avgustdagi    “1966-yil  16-dekabrdagi 
Fuqarolik va siyosiy huquqlar to‘g‘risidagi Fakultativ protokolga qo‘shilish to‘g‘risida”gi Qarori 
“Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi organlar” fanining 
predmeti
 
Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlarning jinoyatchilikka 
qarshi kurashishdagi xalqaro hamkorlik amaliy faoliyati 
Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar to'g‘risidagi xalqaro-
huquqiy hujjatlar 
Jinoyatchilikka qarshi kurashish sohasini tartibga soluvchi 
qonunchilik va xalqaro shartnomalar 

---

17 
 
 
        Milliy  va  xalqaro  huquq  mustaqil  huquqiy  tizimlar  sifatida  o‘zaro 
chambarchas  bog‘liqdir,  shuning  uchun  milliy  huquq  tizimlari  xalqaro 
huquq 
me‘yorlarini,  jumladan  huquqni  muhofaza  qilish  va 
jinoyatchilikka 
qarshi 
kurash 
masalalari 
bo‘yicha 
me‘yorlarni 
shakllantirishga  ta’sir  etadi.  O‘z  o‘rnida,  xalqaro  huquq  ham  milliy 
huquq tizimlariga muayyan tarzda o‘tkazadi.  
 
 
 
Xalqaro  munosabatlarni  tartibga  soluvchi  va  rivojlanishining 
muayyan  bosqichida  qonuniylikning  amal  qilishi  bilan  bog‘liq 
davlatlarning  uyg‘un  irodasini  ifodalovchi  xalqaro  me‘yorlar  va 
tamoyillar  tizimi  sifatida  xalqaro  huquq  xalqaro  huquq  tartibotining 
huquqiy negizini tashkil etadi.  
Shunday  qilib,  o‘quv  fani  doirasida  xalqaro  huquq  hamda 
jinoyatchilikka  qarshi  kurash  sohasida  xalqaro  hamkorlikni  tartibga 
soluvchi davlatlar qonunchiligi o‘rganiladi.  
         Maxsus  huquqni  muhofaza  qilish  vazifasi  har  bir  davlatga  xosdir. 
Uni  amalga  oshirish  huquq-tartibotni  o‘rnatish  va  muhofaza  qilishni 
nazarda  tutgan  holda  davlat  huquqni  muhofaza  qilish  faoliyatini  o‘z 
ichiga  oladi.  Davlatimiz  va  jamiyatimiz  asosiy  institutlarining  huquqni 
muhofaza 
qilishga 
yo‘naltirilganligi 
O‘zbekiston  Respublikasi 
Konstitutsiyasidagi  tamoyillarini  o‘z  ichiga  olib,  uning  qonun-qoidalari 
va   me‘yorlariga asoslanadi. Xususan, Konstitutsiyaning 13-moddasida: 
“O‘zbekiston  Respublikasida  demokratiya  umuminsoniy  prinsiplarga 
asoslanadi,  ularga  ko‘ra  inson,  uning  hayoti,  erkinligi,  sha’ni,  qadr-
qimmati  va  boshqa  daxlsiz  huquqlari  oliy  qadriyat  hisoblanadi. 
Demokratik huquq va erkinliklar Konstitutsiya va qonunlar bilan himoya 
qilinadi” deb aytilgan.  
       I.Karimov  o‘z  asarlarida  ta’kidlaganidek,  “...  Davlatimiz  va 
jamiyatimizning  xalqaro  hamjamiyat  tomonidan  e’lon  qilingan  xalqaro 
terrorchilikka  qarshi  kurash  ishida  faol  qatnashishdagi  qat‘iyligi  tobora 
katta hurmat va e’tirofga sazovor bo‘layotganini katta mamnuniyat bilan 
“Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar” fani xalqaro huquqni 
muhofaza qilish faoliyati bilan bog‘liq bir qator tashkiliy huquqiy, qisman jinoiy- 
huquqiy va jinoiy-protsessual munosabatlarni tartibga soluvchi xalqaro-huquqiy 
aktlarnio'rganadi.
 

---

18 
 
ta’kidlashni xohlardim”
5
.     
       Davlat huquqni muhofaza qilishga doir vazifasining asosiy maqsadi 
inson va fuqarolarning huquq va erkinligi, davlat va jamiyatning qonun 
bilan  himoyalangan  manfaatlarini  himoya  qilish  hamda  qonun 
ustuvorligini ta‘minlashdan iborat.  
        Yuqorida  ta’kidlab  o‘tilganlarning  so‘nggisi,  boshqalari  qatorida, 
xalqaro  huquq  bilan  tartibga  solinadigan  huquqiy  munosabatlar  uning 
tamoyillaridan  kelib  chiqqan  holda  xalqaro  tinchlik  va  xavfsizlikni 
shakllantirish,  Mustahkamlash  va  qullab-quvvatlash  hamda  xalqaro 
munosabatlarning  asosiy  sharti  bo‘lgan  xalqaro  huquqiy  tartibotni 
rivojlantirishni  o‘zining  global  maqsadi  etib  belgilaganligi  bilan 
bog‘liqdir.   
        “Xalqaro 
huquqiy 
tartibot 
xalqaro 
hamjamiyatga 
a’zo 
davlatlarining xohish-istagi va o‘zaro manfaatlarni ifodalaydigan o‘zaro 
kelishuv  asosida  o‘rnatiladi  va  davlatlarning  individual  va  kollektiv 
chora-tadbirlari  va  ularning  konstitutsion  mexanizmlari,  xalqaro 
tashkilotlar va ularning organlari bilan qo‘llab-quvvatlanadi”. 
         Boshqacha  qilib  aytganda,  xalqaro  huquqiy  tartibot  – bu davlatlar 
va  boshqa  subyektlar  asosiy  ehtiyojlarini  qondirish,  ularning  tinchlik, 
xavfsizlik va riojlanish sharoitlarida mavjudligini ta‘minlash va qo‘llab-
quvvatlashga  safarbar  etilgan  xalqaro  huquq  me‘yorlari  bilan  tartibga 
solingan xalqaro (eng avvalo, davlatlararo) munosabatlar qurilmasidir
6
.