Xalqaro diplomatik munosabatlar

7.4. Konsulxona va konsullik immuniteti
Konsulxona - davlatning tashqi aloqalarini olib boradigan organi, muayyan
vazifani bajarish uchun o’zga davlat territoriyasida shu davlatning ruxsati bilan
ta’sis etiladi. Konsul xizmat ko’rsatadigan rayon va konsulxona turadigan joy har
ikki davlat tomonidan kelishilgan holda belgilanadi. Konsullik immuniteti -
konsulxonaga, konsulxona xodimlariga o’z vazifalarini normal bajarish uchun
beriladigan imtiyozlar. Konsullik immuniteti masalalari har bir davlatning ichki
qonunchiligi, xalqaro konvenstiya va tartib qoida asosida boshqariladi. Konsullik
aloqalari to’g’risidagi 1963 yilgi Vena konvenstiyasi konsullik immunititeti
kodifikastiyasi hisoblanadi.
Konsullik vakillari shaxsiy daxlsizlikka ega bo’lib, og’ir jinoyat qilgan yoki
sud hukmi bilan qonuniy kuchga kirgan taqdirda qamoqqa olinishi mumkin. Ular
o’z faoliyatida jinoiy, ma’muriy va grajdanlik imtiyozlaridan foydalanadilar.
Konsulni tayinlagan davlat uni konsullik patenti bilan ta’minlaydi. Patentda
konsulning ismi, familiyasi, darajasi, konsullik okrugi va konsulxona turadigan

---

56
joy ko’rsatiladi. Konsulni tayinlash, shuningdek chet el konsuliga o’z faoliyatini
boshlash uchun ruxsat berishi, har bir davlatning ichki qonuni asosida amalga
oshiriladi. Konsul bir kancha huquq va imtiyozlarga, shaxsiy daxlsizlikka ega; u
bojxona to’lovlari, soliq va boshqa shaxsiy majburiyatlardan ozod etiladi.
Bobning qisqacha mazmuni
Diplomatik immunitet va imtiyozlar alohida huquq va imtiyozlar majmui
bo’lib, xorijiy diplomatlarga beriladi. Mazkur immunitet va imtiyozlar bilan o’zi
turgan mamlakatlardagi diplomatik vakillarga o’z vazifalarini bajarish uchun ham
beriladi. Mazkur tamoyillar davlatlarning suvereniteti va xalqaro huquq sub’ekti
ekanligi bilan izohlanadi. Diplomatik immunitet va imtiyozlarning diplomatik
aloqalar haqidagi 1961 yilgi Vena konvenstiyasida to’la aks ettirilgan.