Xalqaro diplomatik munosabatlar

3.2. Diplomatik vakilni tayinlash va ishonch yorliqlarini topshirish

---

22
Elchi yoki vakil tayinlanishi uchun tegishli hukumat agremani olingandan
keyin, davlat rahbarining bu haqidagi farmoni yoki qarori e’lon qilinadi. So’ngra
elchi (vakil), davlat rahbari imzolagan va tashqi ishlar vaziri tomonidan
tasdiqlangan ishonch yorlig’ini oladi. Elchi (vakil) yorliqni olib o’zi
tayinlanayogan davlatning poytaxtiga jo’naydi. Ayrim hollarda hukumat elchi
(vakil) o’zining doimiy ishonchli vakilini tayinlaydi, u o’z davlati tashqi ishlar
vaziri tomonidan yozilgan maktubni o’zi tayinlangan davlatning tashqi ishlar
vaziriga topshiradi.
Elchi (vakil) bilan uchrashuvda Protokol boshqarmasi boshlig’i ba’zan
boshqa rasmiy kishilar ham qatnashadi. Agar elchi (vakil) bu mamlakatga u bilan
munosabatlar o’rnatilgandan so’ng birinchi marta kelayotgan bo’lsa, u holda elchi
(vakil) qisqacha bayonot bildiradi.
Mazkur bayonot mahalliy matbuotda e’lon qilinib, elchi (vakil) oldiga
qo’yilgan, uni jo’natayotgan hukumat tomonidan belgilangan vazifalar bayon
etiladi.
Diplomatik vakil quyidagi holatlarda o’z faoliyatini to’xtatadi:
1. O’z lavozimidan ozod qilinsa yoki boshqa lavozimga tayinlansa.
2. Faoliyat ko’rsatayotgan mamlakat hukumati uni "nomatlub shaxs" ("persona
non grata") hisoblab, uni chaqirib olinishini talab kilsa.
3. Diplomatik vakil vafot qilsa.
4. Diplomatik munosabatlar bekor qilinsa, ayniqsa urush olib borilsa yoki boshqa
davlatlarga bo’linib ketsa va h. k.
Elchini chaqirib olishda uni jo’natgan davlat boshlig’i elchi akkreditastiya
qilingan davlat boshlig’iga chaqirib olish maktub-yorliq yo’llaydi. Mazkur yorliq
elchi (vakil) tomonidan davlat boshlig’iga xayrlashuv tashrifi vaqtida yoki yangi
elchi (vakil) tomonidan ishonch yorliqlari topshirilayotganda taqdim etiladi.
Ketish oldidan elchi (vakil) davlat boshlig’i, hukumat boshlig’i, tashqi
ishlar vaziri, uning o’rinbosari, o’zi doimiy aloqada bo’lgan vazirlar, parlament
arboblari va boshqa rasmiy shaxslar huzuriga tashrif buyuradi. Elchi (vakil) shu

---

23
bilan birga o’z hamkasblari ayrim elchilar va diplomatik korpus duayeni huzuriga
ham tashrif buyuradi.
Tashqi ishlar vaziri yoki uning o’rinbosari jo’nab ketayotgan elchi (vakil)
sharafiga nonushta yoki tushlik beradi. Odatda diplomatik korpus boshlig’i
(duayen) ham elchilar (vakillar) nomidan xayrlashuv qabuli uyushtiradi. Jo’nash
vaqtida elchi (vakil) ni Protokol boshqarmasi boshlig’i yoki uning o’rinbosari
kuzatadi.