Xalq ta’limini moliyalashtirishni samarali tashkil etishning nazariy-huquqiy

9-rasm. 30-son umumta’lim maktabining ish haqi xarajatlari dinamikasi¹⁸
9-rasmdan ko‘rinadiki, 2017-yildagi jami ish haqi 2018-yildagi jami ish haqiga nisbatan deyarli 2,5 baravarga ko‘pligini ko‘rishimiz mumkin. 2017-yilda jami xodimlar soni 57 nafar bo‘lgan, 2018-yilda esa jami xodimlar soni 2 baravarga
kamaygan ya’ni 28 nafarga yetgan.


¹⁷Shahrisabz tuman 30-son umumta’lim maktab ma’ lumotlari asosida muallif tomonidan tayyorlandi
¹⁸Shahrisabz tuman 30-son umumta’lim maktab ma’ lumotlari asosida muallif tomonidan tayyorlandi
30-son maktab misolida aytish mumkunki Shahrisabz tumanidagi barcha 103 ta umumta’lim maktablarini xuddi shu tartibda moliyalashtirish amalga oshiriladi
Ba’zi xalq ta’limi muassasalari respublika byudjetidan moliyalashtirililadi, buning bir qancha ob’ektiv sabablari mavjud bo‘lib, ular quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• 
  muassasalar respublikada ma’lum bir sohalar bo‘yicha iqtidorli bolalarga ta’lim berish bilan shug‘ullanadi. Jumladan, Oliy ta’lim muassasalari butun respublika uchun mutaxassislar tayyorlagani uchun to‘liq respublika byudjetidan moliyalashtiriladi;
  
• 
  muassasalarning xarajatlari o‘quv jarayonidan kelib chiqqan holda juda katta va ularni moliyalashtirish uchun mahalliy byudjetning imkoniyatlari yetmasligi mumkin. Masalan, Xalq ta’limi vazirligi qoshidagi harbiy yo‘nalishdagi maxsus maktablar;
  

• 
  muassasalar respublika byudjetidan moliyalashtiriladigan byudjet tashkilotlari qoshida ochilgan. Bunga misol qilib deyarli barcha oliy ta’lim muassasalari qoshida ochilgan gimnaziya, litsey va litsey-internatlarini aytishimiz mumkin.
  

Shu bilan birga respublika byudjetidan barcha umumta’lim tizimi uchun quyidagi xarajatlar moliyalashtiriladi:

• 
  umuta’lim maktablarini bitiruvchilari uchun shahodatnomalar xarid qilish;
  
• 
  barcha umumta’lim maktablariga hisob va hisobotlarni yuritishga kerak bo‘lgan turli blankalar va shakllar (masalan sinf jurnallari) sotib olishga;
  
• 
  respublika miqiyosida o‘tkaziladigan turli tadbirlar (respublika olimpiadalari, ko‘rik-tanlovlari va boshqalar) uchun qilinadigan barcha xarajatlari kiradi.