X. Vaxobov, A. A. Abdulqosimov, N. R. Alimkulov

Mezozoy burmalanish oblastlari. 
Mezozoy burmalanish oblastlari 
materikning shimoli-sharqiy, janubi-sharqiy, janubiy qismlarini va Amur havzasini 
egallaydi. Bular Verxoyana-Chukotka, Amur burmalari va Janubi-Sharqiy Osiyo 

---

206 
burmalari tizimlaridan tashkil topgan. Bu oblastlar uzoq geologik davrlar mobaynida 
shakllangan. Materikning bu regionlarida kembriydan oldingi va kaledon 
burmalanishlarining qoldiqlari uchraydi. Gertsin burmalanishi ham o’z ta’sirini 
kuchliroq ko’rsatgan. Ammo, asosiy tog’ hosil bo’lish jarayoni bo’r davridagi yangi 
kimmeriy va lamariy tektonik harakatlari natijasida ro’y beradi. Verxoyana-
Chukotka burmalari tizimi Sibirning shimoli-sharqida juda katta maydonni ishg’ol 
etib, uning tektonik rejimi murakkab bo’lgan. Kimmeriy harakatlari bu oblastning 
geosinklinal rejimiga yakun yasab, uning hududini dengiz sathidan yuqori ko’taradi. 
Oldingi zamin ustida Verxoyana-Kolima-Chukotka burmalari zonasi, Kolima 
o’rtaliq massivi, Oxota-Chaun vulkan yoylari tashkil topdi. Vulkan yoylari 
antiklinoriy va sinklinoriylardan iborat bo’lib, ular hozirgi rel’ef shakllarida o’zining 
aksini topgan. 
Amur burmalari tizimi mezozoy va uchlamchi davrning dengiz hamda 
kontinental yotqiziqlaridan tarkib topgan. Bu yerda kembriydan oldingi davr va 
paleozoy jinslari yer yuzasiga chiqib yotgan joylar bor. Turli yoshdagi vulkanik 
jinslar ham keng tarqalgan. Amur burmalari geologik jihatdan murakkab tuzilgan. 
Uning strukturalari antiklinoriylar, sinklinoriylar va tog’ oralig’i vodiylaridan iborat. 
Antiklinoriylar asosini Tukuringra, Jag’di, Bureya va boshqa tizmalar tashkil etadi. 
Yevrosiyoning janubiy va janubi-sharqiy qismlaridagi strukturalar Hindixitoyning 
katta qismi, Malakka yarim oroli, Tibet tog’ligining janubiy qismi, Qoraqurum tog’ 
tizmalari mezozoy burmalanishi natijasida barpo bo’lgan. Ular neogen-antropogen 
davrlarida faol