X. Vaxobov, A. A. Abdulqosimov, N. R. Alimkulov

terra fria
(sovuq yer) deb atalib, u 
ekvatorial zonada 2000-2500 m dan to 3500-3800 m gacha balandlik oralig‘ida 
joylashgan, iqlimi mo‘tadil xarakterga ega. Harorat +12 C va +18°C atrofida bo‘lib, 
ayrim paytlarda +3°C va +5°C gacha pasayadi. Maksimal harorat +23°C gacha 
ko‘tarilishi mumkin. Atmosfera yog‘inlari markazda 1800-2000 mm dan chekka 
qismlarda 600-700 mm gacha kamayadi. Sovuq mintaqa uchun past bo‘yli, qing‘ir-
qiyshiq daraxtlardan va butalardan tarkib topgan baland tog‘ gileya o‘rmonlari 
xarakterli. O‘rmonlar epifit o‘simliklar va lianalar bilan chirmashib ketgan. Ular 
tekisliklardagi gileya o‘rmonlarini eslatadi. O‘rmonlarda doimiy yashil emanlar, 
past bo‘yli bambuklar, daraxtsimon qirqquloqlar ko‘p uchraydi. Aholi tog‘ oralig‘i 
botiqdarida 3500 m gacha bo‘lgan balandliklarda yashab, makkajo‘xori, bug‘doy, 
kartoshka kabi madaniy ekinlarni yetishtirish bilan shug‘ullanadi. 
Shimoliy And tog‘li o‘lkasining to‘rtinchi mintaqasi baland tog‘ mintaqa 
bo‘lib, mahalliy xalq 
paramos
deb ataydi. Paramosning yuqori chegarasi 4500 m 
balandlikkacha ko‘tariladi, iqlimi juda sovuq. Harorat kunduz paytlari 0°C dan 
yuqori bo‘lsada, kechalari qattiq sovuqlar bo‘lib, qor yog‘adi. O‘simlik qoplami 
kserofit xarakterga ega. Chimli va baland bo‘yli boshoqli o‘tlar, murakkab gulli 
o‘simliklar o‘sadi. O‘simliklarning poyasi 5 m gacha bo‘lib, chiroyli gullaydi. Tekis 
yuzalarda moxli botqoqliklar uchraydi. Tik yonbag‘irlar uchun o‘simliksiz toshloq 
yerlar xarakterli. 
Shimoliy Andning 4500 m dan baland qismida qor va muzliklar mintaqasi 
joylashgan. Bu mintaqada havo harorati yil davomida manfiy. Baland tog‘ 
massivlari va tog‘ cho‘qqilari uchun al’p tipidagi muzliklar xarakterli. Muzliklar 
ayniqsa Kolumbiyaning Markaziy va G‘arbiy Kordil’eralarida, Serra-Nevada-de-
Santa-Marta tizmalarida yaxshi rivojlangan. Chimboraso, Kotopaxi va Tolima 
vulkanlarining cho‘qqilari ham qor va muzliklar bilan qoplangan.