X. U. Aliyev Darslikda umumiy patofiziologiya, tipik patologik jarayonlar asoslari va

lanish hodisalari ustunlik qiladigan diffuz zararlanishning turli
shakllari (o'tkir parenximatoz gepatit) uchraydi. Bunga ko'pincha
epidemik (virusli) gepatit (Botkin kasalligi) sabab bo'ladi.
O't ajratish sistem asin ing kasalligi ko'pincha o't toshi
kasalligi, o'tkir va surunkali xolesistit, xolangit, o't yo'llari
diskineziyasi, o't puffagining birlamchi raki sifatida tasniflanadi.
JIGAR PARENXIMASINING DIFFUZ SHIKASTLANISHLAR1
Gepatitlar va jigar sirrozi, ularning etiologiyasi va patogenezi.
Jigarda yallig'lanish jarayoni vujudga kelishi natijasida gepatitlar
rivojlanadi.
Gepatitlar kechishiga qarab 2 xil: o'tkir va surunkali bo'ladi.
O'tkir kechuvchi gepatitlar distrofik va yalligianish shaklida bo'­
ladi. O'tkir gepatit rivojlanishiga ko'pincha gepatotrop virus sabab
bo'ladi.
Vujudga kelishiga qarab gepatitlar birlamchi va ikkilamchi
bo'ladi. Birlamchi gepatit alohida kasallik bo'lib, gepagotrop virus
257

---

(virusli gepatit), alkogolli gepatit yoki dori moddalar (dori-
darmon-gepatiti) ta’siri natijasida vujudga keladi. Xelestatik gepatit
hujayradan tashqari xolestazni vujudga keltiruvchi om illar
natijasida rivojlanadi, bunda ma’lum darajada ba’zi dori modda­
lari ham ahamiyatga ega (metiltestosteron, fenotiazin hosilalari
va boshqalar). Ikkilamchi gepatit boshqa kasalliklarning ko'rinishi
sifatida bo‘lib, nihoyatda turli. U infeksiya (sariqlik, isitma,
sitomegaliya, qorin tifi, dizenteriya, bezgak, sil, sepsis), into-
ksikateiya (tireotoksikoz, gepatotoksik zaharlar),-oshqozon-ichak
yo'llarining shikastlanishi, biriktiruvchi to'qima kasalliklari nati­
jasida vujudga kelishi mumkin.