X to‘xtaboyev kimyo 9

.
2h
2
O) ya sh i l, m i s (I I )-n itr at 
(Cu(NO
3
)
2
.
3h
2
O) ko‘k rangli moddalardir.
Ishlatilishi. Mis juda yaxshi elektr o‘tkazuvchi (ku mushdan 
keyin ikkinchi o‘rinda) bo‘lganligi sababli elektro tex nikada turli 
xildagi elektr simlari tayyorlashda ishlatiladi.
Mis juda ko‘p qotishmalar tarkibiga kiradi va bu qotish malar 
xalq xo‘jaligida muhim ahamiyatga ega. Jumladan, alumino-
mar ganesli bronza – Cu (90%), Al (8,5–9,5%), Mn (1,5-2%),
latun – Cu (57–60 %), Zn (40–43 %), nikelin – Cu (65–67 %),
http:eduportal.uz

---

136
Ni (33–35 %), Mn (0,4–0,6 %), konstantan – Cu (59 %), Ni 
(40 %), Mn (1 %) va boshqalar (qotishmalar mavzusiga qarang).
Misning birikmalari qishloq xo‘jaligi ekinlari zararkunan da-
lariga qarshi ishlatiladigan kimyoviy vositalardir. Masalan, mis 
kuporosi (CuSO
4
.5h
2
O)ning so‘ndirilgan ohak bilan aralashmasi 
o‘sim lik zararkunandalariga qarshi ishlatiladigan k imyoviy 
vositalardan biri dir (pestitsid).
Tuproqda misning yetishmasligi o‘simliklarning o‘sishi, rivoj-
la nishi va hosildorligiga jiddiy ta’sir ko‘rsatadi. U o‘simlik larda 
sodir bo‘ladigan fotosintez jarayonida ishtirok etadi. O‘sim-
liklar ning azotni o‘zlashtirishida va ularda uglevod, kraxmal, 
oqsil moddalarini sintez bo‘lishida muhim ahamiyatga ega.
Shuning uchun pestitsid sifatida ishlatiladigan mis kuporosidan 
mik roo‘g‘it tay yorlashda ham foydalaniladi. Masalan, mis 
kuporosi, kaliy xlorid va mochevinalarning aralashmasi mis-
kaliy-azotli mikro o‘g‘itdir. Misning tuzlari turli xildagi bo‘yoqlar 
tayyorlashda ham qo‘llaniladi.
 
Savol va topshiriqlar:
?
1. Ishqoriy metallarning atom tuzilishi bilan misning atom
tuzilishini solishtiring. Qanday farqni ko‘rdingiz?