X to‘xtaboyev kimyo 9

bKM elementlari: aluminiy oksid, aluminiy gidroksid,
amfoter, duraluminiy, achchiqtosh.
 
Savol va topshiriqlar:
?
1. Aluminiy va uning birikmalarini ishlatilishi asosida jadval
yoki rasm tayyorlang. Taklif qilgan ishingizni izohlang.
2. Quyidagi o‘zgarishlarning reaksiya tenglamalarini yozing.
Al
2
O
3 
→
Al 
→
AlCl
3 
→
Al(Oh)
3
→
Al
2
O
3
→
→
NaAlO
2 
→
Al
2
(SO
4
)
3 
→
AlCl
3
3. AlCl
3
tuzi eritmasiga o‘yuvchi natriy eritmasini sekin-
astalik bilan quysak qanday o‘zgarishlar sodir bo‘ladi?
Javobingizni reaksiya tenglamalar yozish bilan izohlang.
4. Ikkita nomsiz idishda rangsiz eritmalar berilgan. Ulardan
biri NaOh eritmasi, ikkinchisi esa AlCl
3
eritmasi ekanligi
aniq. Boshqa hech qanday reaktivlardan foydalanmas-
dan qaysi idishda qaysi modda borligini aniqlang.
5. Uyingizda ishlatilayotgan aluminiydan tayyorlangan 
buyum lar ro‘yxatini tuzing va ularning fizikaviy xossalari
bi lan taqqoslang. Nega farq qilyapti? Sababini izohlang.
28-§.
I guruh yonaki guruhcha metallarining davriy
jadvaldagi o‘rni. atom tuzilishi. Xossalari. Mis
Davriy jadvalning I guruh yonaki guruhchasida uchta ele-
ment — mis, kumush va oltin joylashgan bo‘lib, bular mis 
http:eduportal.uz

---

132
gur uhchasi elementlari deb ham ataladi. Mis gur uhchasida 
elementlarning tartib raqami ortib borgan sari metallik xossasi 
ortib boradi, kimyoviy aktivligi esa kamayib boradi.
Metallarning aktivlik qatorida vodoroddan keyin turadi. 
Shuning uchun bu metallar suv va kislotalardan vodorodni siqib
chiqara olmaydi.
Juda yaxshi bolg‘alanuvchan, ayniqsa, oltin juda yaxshi 
bolg‘alanadi. Elektr tokini yaxshi o‘tkazadi. Elektr o‘tka zuv-
chanligi kumush, mis va oltin qatorida kamayib boradi.