X to‘xtaboyev kimyo 9

kuchsiz asos va kuchli kislotadan hosil 
bo‘lgan tuz
. Bunday tuzlar gidrolizlanadi. Aluminiy nit rat tuzi-
ning gidrolizlanganini indikatorlar rangini o‘zgartir gan ligidan 
bilish mumkin:
3–Kimyo, 9- sinf.
http:eduportal.uz

---

34
Al(NO
3
)
3 
+ h
2
O;
Al
3+
+ 3NO
3
– 
+ h
2
O(h
+ 
+ Oh
–
)
→→
AlOh
2+
+ 3NO
3
–
+ h
+
.
Suvning dissotsiatsiyalanishidan hosil bo‘layotgan Oh
–
ion-
lari Al
3+
ioni ga birikib dissotsiatsiyalanmaydigan ion AlOh
2+
ni 
ho sil qiladi. Natijada eritmada h
+
ionlari ortiqcha bo‘lib qola-
di. Eritmada h
+
ionlarining ortiqcha bo‘lib qolishi mu hitni 
kis lo tali qilib qo‘yadi. Bu jarayonda A l
3+
ioni A lOh
2+
ioni-
ga, AlOh
2+
ioni esa yana bitta Oh
–
ionini biriktirib Al(Oh)
2
+
ioniga aylanadi. Jarayon da vom etib Al(Oh)
3
ni hosil qilmas-
ligiga sabab eritmada yig‘ilib bora 
yotgan h
+
ionlari suvni 
dissotsiatsiya lanishini to‘xtatib qo‘yadi.
Al
3+ 
→
Al(OH) 
2+ 
→
Al(OH)
2
+
→
Al(OH)
3
.
Jarayonni oxirigacha olib bo rish uchun h
+
ionlarini yo‘qotib 
turish kerak. Kuchsiz asos va kuchli kislotadan hosil bo‘lgan 
tuzlarning suvdagi eritmasining muhiti kislotali bo‘ladi.
3. Natriy karbonat 
kuchli asos va kuchsiz kislo ta dan hosil 
bo‘lgan tuz. 
Bunday tuzlarning suvli erit ma la ri da ham kimyo-
viy jarayon sodir bo‘ladi. 8- jadval dan ko‘rinib turibdiki, indi-
katorlar rangining o‘zga rishidan muhitning ishqoriy ekanligini 
bilamiz. Kuchli asos va kuchsiz kislotadan hosil bo‘lgan tuzlar 
suvda eritilganda:
Na
2
CO
3 
+ h
2
O,
2Na
+ 
+ CO 
3
2–
+ h
2
O(h
+
+ Oh
–
) 
→→
2Na
+
+ hCO
–
3
+ Oh
–
kuchsiz kislota anioni suvning dissotsiatsiyalanishidan hosil 
bo‘lgan h
+
ionini biriktirib dissotsiatsiyalanmaydigan hCO
3
– 
ionini hosil qiladi. hCO
3
– 
ioni navbatdagi h
+
ionini biriktirib 
h
2
CO
3
ni hosil qilishi kerak. Ammo bu jarayon sodir bo‘lmaydi 
(h
2
CO
3
→
h
2
O + CO
2
). Buning sababi eritmadagi Oh
–
ionlari 
suv ning navbatdagi molekulasining dissotsiatsiyalanishiga yo‘l 
qo‘ymaydi. Gid roliz jarayonini oxirigacha davom ettirish uchun 
eritmadagi ortiqcha Oh
–
ionlarini yo‘qotib turish kerak.
Kuchli asos va kuchsiz kislotadan hosil bo‘lgan tuzlar suvda 
eritilganda eritma muhiti ishqoriy bo‘ladi.
http:eduportal.uz

---

35
4.