X. N. Nazarov robotlar va robototexnik tizimlar

 
12.1-rasm. Induktiv siljish datchigining konstruksiyasi. 
Sterjen siljiganda ikkilamchi chulg‘amlardagi EYuK ning tengsizligi paydo 
bo‘ladi, bu esa chiqish tokining o‘zgarishiga olib keladi. Siljish datchigi sezuvchi 
elementlarga ega emas, shuning uchun uning chastotaviy diapazoni faqat 
apparaturaga o‘rnatilgan filtr bilan aniqlanadi.
Vibratsiya datchiklarida va siljish datchiklarida filtrlar uzib qo‘yilishi 
mumkin, bunda datchiklarning chastotaviy diapazonini va sezuvchanligini bir 
qancha oshadi, chunki filtr qarshiligidagi chiqish kuchlanishining pasayishi 
bo‘lmaydi. 
Vibrosiljishlarni o‘lchash 
Vibratsiyalarni o‘lchash uchun 12.2 – rasmda keltirilgan datchikni ishlatish 
mumkin. Datchikning harakatlanuvchi sistemasining havodagi xususiy chastotasi 6 
– 10 Gs ga teng. Bu chastotalarda datchikning xarakteristikasi aniq ifodalangan 
rezonans ko‘rinishida bo‘ladi [9]. 
12.2 – rasm. Vibratsion siljishlar datchigi: 

---

149 
12.1-Jadval 
Parametrik turdagi elektrik datchiklar 
Datchik turi, ishlash 
prinsipi 
Eskiz 
Asosiy 
hisoblash 
bog‘lanishlari 
Tavsiya qilinadigan 
parametr va rejimlar 
Induktiv datchik, 
yakor va o‘zak 
orasidagi havo 
oralig‘i o‘zgarishi 
hisobiga 
o‘zinduksiya 
koeffitsienti 
o‘zgaradi 
Magnitostriksion 
datchik, o‘zakcha 
tushadigan 
og‘irlik(nisbiy 
defformatsiya) 
o‘zgarganda 
o‘zinduksiya 
koeffitsienti 
o‘zgaradi. 
Sig‘im datchik, 
plastinkalar orasidagi 
oraliq yoki 
plastinkalarning 
ishchi yuzi 
o‘zgarganda 
kondensatorning 
sig‘imi o‘zgaradi. 
Ko‘mir qarshiligi 
datchigi, tushadigan 
og‘irlik o‘zgarganda 
ko‘mir ustuni 
qarshiligi o‘zgaradi 
Simli qarshilik 
datchigi, datchikning 
nisbiy deformatsiyasi 
o‘zgarganda uning 
qarshiligi o‘zgsharadi