X ibragimov, sh. Abdullayeva

Ta’limni tabaqalashtirib olib borish muammolari
Maktablarda amalga oshirilayotgan islohotlar ta’lim ishini ta- baqalashtirish muammolarini keltirib shiqardi.
273
Lekin masalan, atrofida hali qarama-qarshi fikrlar ko‘p. Yev- ropa iqtisodiy hamjamiyatining 1983-yilda e’tirof etishicha, ta’lim- da ijtimoiy tengsizlik kayfiyati hukm surmoqda. Bunga pul to‘lab o‘qish, sinfda yoki kursda o‘quv kursini o'zlashtira olmay ikkinchi yilga qolib ketish, imtihonlarni o‘ta talabchanlik asosida o'tkazish sabab bo'lmoqda.
Masalan, Fransiya boshlang'ish maktablari o'quvchilarining teng yarmi, litseylar o‘quvchilaming 60 foizi fanlami o‘zlashtira ol­may takroriy o’quv yiliga qolib ketmoqda.
Ikkinchi yili ko‘p sonli imtihonlar sabab bo‘lmoqda. Bu mam- lakatning boshlang'ish va o‘rta maktablarda bolalar 650 ta imtihon va zachyotlar topshiradilar.
Imtihonlardan yiqilish o'quvchilaming asab va mhiy holatiga qattiq ta’sir o'tkazadigan vaziyatlar, hatto fojeali voqealar ro‘y berish hollari uchraydi. Bunday vaziyat shubhasiz, faqat ota-onalar ichidagina emas, o'qituvchilar orasida ham keskin noroziliklarga sabab bo'lmoqda.
1983-yildagi AQSH davlat dalolatnomalardan bin to‘g‘ridan- to‘g‘ri «mamlakat xavf ostida» deb nomlangan. Unda o'quvchilar o'zlashtirishdagi «o‘rtamiyonachilik» 70-80 foizni tashkil etayot- ganligi, fimksional savodsizlik avj olayotganligi bayon etilgan.
80-yillarda AQSH o‘quvchilarining 50-yillaiga nisbatan reyting ko‘rsatkichi 973 dan 893 ga tushdi Fransiyada ham 3 litseychidan bin muvoffaqiyatsizlikka uchrayotir.
Ta’limda ro‘y berayotgan bu salbiy holatni bartaraf etish to‘ldimvchi ta’lim zimmasiga tushadi.
To'ldiruvchi ta’lim maktabgacha tarbiya muassalarida, maktab va litseylarda amalga oshrilmoqda. AQSHda bu xizmatga om- maviy axborot vositalarining imkoniyatlari ham safarbar etilgan, Milliy telekompaniya maxsus o‘quv kanali orqali 130 soatlik o'quv ko'rsatuvlari tashkil etdi.
0‘quv jarayonlarini tabaqalashtirib olib borish bo₄‘yisha chet mamlakatlaming ko‘pshiligida tadqiqotlar davom ettirilmoqda.
274