X ibragimov, sh. Abdullayeva

Pedagogik tadqiqotda suhbat metodining o‘rni ta’lim -tarbiya jarayonini yaxshilash yoki yaratilgan ilmiy farazlaming qanchalik to‘g‘ri ekanligini aniqlash maqsadida suhbat usulidan foydalani- ladi. Odatda, suhbat usuli maktab o‘qituvchilari va o'quvchilar ja- moasi bilan, ota-ona va keng jamoatchilik bilan yakka va guruhli tartibda ish olib borilganda qo‘llaniladi. Bunda suqbat usulini tatbiq etishdan oldin reja tuziladi, uni amalga oshirish yo‘llari belgila- nadi, natijalar tahlil qilinadi va tegishli xulosaga kelinadi.
Bolalar ijodini o‘rganish bolalar ijodini o‘rganishda maktab o'quvchilarining o'ziga xos individual tartibdagi faoliyatlariga doir omillar tahlil qilinadi, muayyan xulosalarga kelinadi. Bunda o‘quv- chilaming turli yozma daftarlari, tutgan kundaliklari, yozgan xatla- ri, she’r va hikoyalari, hayotiy rejalari, insholari, turli yozma hiso- botlari ulaming dunyoqarashi va ma’naviyatini o'rganish uchun manba bo'lib xizmat qiladi.
Bu uslub orqali o'quvchilar orasidan yetishib chihayotgan iste’dodli, iqtidorli yoshlar aniqlanib, ular bilan alohida ish olib boriladi. Bolalar ijodini quyidagi jarayonlarda ham aniqlash mum- kin: fan olimpiadalari, mavzular bo'yicha konkurslar; maktablar bo'yicha ko'rgazmalar; musobaqalar; sayohatlar va boshqalar.
Ilmiy tadqiqotda test, so‘rovnomalar uslubi yetakchi bo'lib sa- naladi. So'rovnoma - anketa metodi qo'llanilganda yaratilgan ilmiy farazning yangiligini bilish, aniqlash, o'quvchilaming yakka yoki guruhli fikrlarini, qarashlarini, qanday kasblaiga qiziqishlarini, ke- lajak orzu-istaklarini bilish va tegishli xulosalar chiqarish, tavsiyalar berish maqsadida o'tkaziladi.
Test sinovlarini o'tkazishdan maqsad kam vaqt orasida o‘quv- chilaming bilimlarini yoppasiga aniqlash va baholashdir. Test sa- vollarining o'rni va ulaming mazmunan rang-barang qilib tuzili-
69
shi, o‘quvchilarning mustaqil fikrlarini o’stiradi, kelajakni real ba- holash qobiliyatini taraqqiy ettiradi. «