X. E. Rustamova, M. D. Maxsumov, U. A. Tuymachev fuqaro muhofazasi va fuqaro muhofazasi tibbiyot xizmati

7-mavzu. SHAXSIY HIMOYA VOSITALARI, MAXSUS 
HIMOYA VOSITALARI, SHAXSIY TIBBIY VOSITALAR
Shaxsiy himoya vositalarining qoMIanilishi
Aholini  ommaviy  qirg‘in  qurollaridan  himoyalash  maqsadida 
ularni  yashirinish joylarida  berkitish,  shahardan  chetga  ko‘chirish 
bilan birgalikda shaxsiy himoya va shaxsiy tibbiy himoya vositalaridan 
o‘z  vaqtida  va  to‘g‘ri  foydalanish  ham  ma’lum  rol  o‘ynaydi.  Shu 
himoya  vositalaridan  foydalanish  zarurligini  shunday  tushuntirish 
mumkinki, aholi, fuqaro muhofazasining tuzilmalari yadro, kimyoviy 
va bakterial qurollar qo‘llanilganda ma’lum vaqt davomida RM, ZM 
va BV bilan zararlangan hududda boiishadi yoki qutqarish ishlarini 
olib borishadi. Shaxsiy himoya vositalari quyidagilarga bo‘ linadi:
a) nafas a’zolarini himoyalovchi vositalar;
b) terini himoyalovchi vositalar;
d) tibbiy himoya vositalari.
Nafas 
a’zolarini 
himoyalovchi 
vositalarga 
gazniqoblar 
(protivogaziar),  respiratorlar va aholining o‘zi tayyorlaydigan oddiy 
vositalar kiradi.
Gazniqoblar  o‘zining  himoyalash  xususiyatiga  ko‘ra  filtrlovchi 
va  ajratuvchilarga  boiinadi.  Filtrlovchi  vositalarning  himoyalash 
xususiyati  havoni  himoyalovchi  materiallar  orqali  o‘tkazishga 
asoslangan  bo‘lib,  unda  havo  radioaktiv,  zaharlovchi  moddalar  va 
bakterial vositalardan tozalanadi. Ajratuvchi vositalarning himoyalash 
xususiyati  odam  organizmini  tashqi  muhitdan  to'liq  ajratishga 
qaratilgan. Nafas olish uchun talab qilingan havo pnevmatogen yoki 
pnevmatofor  usulda  ishlaydigan  kislorod  apparatlari  yordamida 
olingan bo‘ ladi.
Filtrlovchi 
gazniqoblar: 
umumharbiy, 
maxsus,  fiiqa-rolar 
uchun,  sanoatda  qoilaniladigan  va  bolalar  uchun  mo‘Ijallangan 
gazniqoblarga bo‘ linadi.
81

---

Nafas  organlarini  uglerod  oksididan  (is  gazidan)  himoya  qilish 
uchun  gopkalit  patroni  qo‘llaniladi.  Gopkalit  patronining  tarkibi: 
mis kuporosi  (CuO) 40%,  marganets IV(Mn20 )  oksidi 60%,  kalsiy 
xlorid qurituvchi modda sifatida ishiatiladi.