X. E. Rustamova, M. D. Maxsumov, U. A. Tuymachev fuqaro muhofazasi va fuqaro muhofazasi tibbiyot xizmati

Yara-nekrotik  bosqich  -   bu  holdagi  zararlanish  ipritning  katta 
miqdori  teriga  uzoq  vaqt  ta’sir  etganda  paydo  bo‘ladi.  Bunday 
shikastlanishlarda pufakchalar boMmaydi, eritema markazida rangsiz 
chuqurlashgan dog‘lar kuzatiladi.  Zaharlovchi  moddalar ta’sir etgan 
kundan  boshlab  to‘qimalar  nekrozi  boshlanadi.  2-3  kun  o‘tgach 
nekrotik  to‘qima  ajralib  tushadi  va  chuqur  yara  nuqsonlari  hosil 
bo‘ladi.  Ipritning qonga so‘rilishi umumiy zaharlanishga olib keladi, 
to‘qimalarda  qayta  tiklanish  jarayoni  qayta  susayadi,  yaralaming 
bitishi  qiyinlashib  organizmning  umumiy  qarshilik  ko‘rsatish 
qobiliyati  pasayadi.  Bu esa yaralar yuzasiga infeksiya tushishiga va 
tezda asoratlaming rivojlanishiga olib keladi.
Davolash  uzoq  davom  etadi,  qayta  tiklanish  sekin  kechadi, 
yaralar  o‘mida  chandiqlar  hosil  bo‘ladi.  Agar  bo‘g‘imlardagi  teri 
jarohatlangan  boMsa,  bu chandiqlar  bo‘g‘imlarning  harakatlanishiga 
xalaqit  beradi.  Ko‘zning  iprit  bilan  zararlanishi  o‘ta  xavfli,  ko‘z 
olmasi ba’zan atrofiyaga uchraydi.
Rezorbtiv  ta’sirida  kayfiyatning  yo‘qligi,  lohaslik,  uyquchanlik, 
mayuslik,  depressiv holatlar rivojlanadi. Og‘ir holatlarda o‘lim bilan 
tugaydi. Zararlanishning oldini olish va darajasini kamaytirish uchun 
o‘z vaqtida gazniqobdan va himoya kiyimidan foydalanish  bilan bir 
vaqtda qisman sanitariya ishlov o'tkazish muhim ahamiyatga ega.
Ipritdan  zararlanishning  yashirin  davri  borligini,  alomatlar 
sekin  rivojlanishi,  zararlanishning  uzoq  vaqt  davom  etishini  va 
davolanishning  og‘irligini  unutmaslik  talab  etiladi.  Ipritning 
zararlantirish ta’sir xossasini hisobga olib aytish mumkinki. o‘choqda 
sanitar  yo‘qotishlar  uzoq  vaqt  davomida  vujudga  keladi.  Tibbiy 
yordam ko‘rsatish bo‘yicha tadbirlami tashkillashtirish va o'tkazishga 
tayyorgarlik  ko‘rish  uchun  tibbiyot  xodimlari  ma’lum  vaqtga  ega 
boiadi.
72

---

Tibbiyot  tuziimalarning  shaxsiy  tarkibi  zararlangan  hududda 
tibbiy yordamni gazniqob va himoya kiyimlarida ko‘rsatishlari talab 
qilinadi.