X asranboeva

Til chiqishi bolalarda xayol jarayonining o’sishiga ta’sir ko’rsatadi. Ana shu davrdan boshlab bola tevarak-atrofdagi kishilaming so’zini yaxshi tushimadigan bo’lib o’zidagi tasawurlar zahirasini bevosita idrok qilingan narsalar orqaligina etnas, balki katta yoshli odamlar nutqi ham to’ldirib boradi. Bola o’ziga tushunarli mavzulardagi hikoya va ertaklami qiziqib tinglaydi. O’zi asosiy qahramon bo’lib qatnashadigan hikoyalarai jonu-dili bilan eshitadigan bo’ladi. Bimday hikoya bolaga juda tushimarli bo’ladi, chunki bola hikoyani eshitib turib, bevosita, o’zining idrokiga tayaaadi.

Bu yerda o’ylab chiqarilgan voqea bolaning o’zi haqiqatda ishtirok qilgan voqealaiga ulanib ketadi. Bolaning hikoya va ertaklami eshitishga juda ham qiziqishi, hilcoya va ertaklami tinglayotgaidda bolalaming tajribasrd orttiradigan \a xayoUni o’stiirishga yordam beradigan xilma- xil va ariq tasawurlar h bo’lishini ko’rsatadi.

Bolalar xayolining o’sishida nutqning ahamiyati yana shundaki, nutq bolaning yangi taassurotlar hosil qilishi va uni boyitish bilangina cheUanib qolmay, balki nutq miyada hosil bo’lgan yangi-yangi obrazlarni so’zlar bilan ifodalashga yordam beradi. Masalan, ikki yarina yoshlardlagi qizcha deraiialardagi pardalsir hilpirab va quyosh nurlarining shu’lalaiidan tovlanib turganini ko’rib, o’zini polga tashlaydi va “ ... qarang, oyi, go’yo dengizga o’xshaydi. Men cho’milayapman ...” deydi. Bola nutqida shu go’yo so’zining paydo bo’lishi juda hiun xarakterlidir. Bola xayolidagi vaziyatni shu so’z bilan ifodalaydi, real narsalar bilan xayolidsigi narsalami bir-biridan ajratadigan bo’ladi.