‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I

P edagogika  faiiining  vazifalari. 
P ed ag o gika  fani  s h a x sn i 
s h a k lla n tiris h d e k   ijtim oiy  b u y u r tm a n i  bajarish  asosida  ja m iy a t 
taraqqiyotini  t a ’minlashga  alohida  hissa  q o ‘shadi.  Pedagogika  fani 
maqsadi va vazifalarining belgilanishida ijtimoiy munosabatlar mazmuni, 
davlat  va  jamiyat  qurilishi,  uning  hayotiaa  yetakchi  o ‘rin  tutuvchi 
g‘oyalar  mohiyati  m uhim   ahamiyatga  ega.
0 ‘zbekiston  Respublikasida demokratik,  insonparvar hamda huquqiy 
jamiyatni barpo etish sharoitida  mazkur fan yuksak  ma’naviy va axloqiy 
talablarga javob  beruvchi  yuqori  malakali  kadrni  tarbiyalash  tizimini 
ishlab chiqish,  milliy istiqlol g‘oyasi asosida t a ’lim va tarbiya  nazariyasini 
ijodiy  rivojlantirish  vazifasini  hal  etadi.  Mazkur  jarayonda  quyidagi 
vazifalarni  bajarishga  e ’tibor qaratiladi:
1.  M a ’naviy  va  axloqiy  talablarga javob  beruvchi  yuqori  malakali 
kadrni  tarbiyalashga  yo‘naltirilgan  pedagogik  jarayonning  mohiyatini 
o'rganish.
2.  Shaxsni  har tom onlam a kamol toptirish qonuniyatlarini aniqlash.
3.  Ijtimoiy taraqqiyot  darajasidan  kelib chiqqan  holda,  rivojlangan 
xorijiy  mamlakatlar t a ’lim  tizimi  tajribasini  o ‘rganish  asosida  uzluksiz 
t a ’lim  tizimini  takomillashtirish.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

4.  T a ’lim  muassasalari  hamda,  ularda  faoliyat  olib  borayotgan 
pedagoglar  faoliyati  mazmunini  asoslash.
5.  llg‘or pedagogik  tajribalarni  umumlashtirish  va  amaliyotga joriy 
etish.
6.  Pedagoglarni  pedagogika  nazariyasiga  oid  bilimlar ham da t a ’lim- 
tarbiya  usullari  bilan  qurollantirish.
7.  T a ’lim -tarbiya  birligi  h a m d a   ijtimoiy  tarbiya  y o ‘n a lish la ri 
o'rtasidagi  o ‘zaro  aloqad orlik n i  t a ’m in lash n in g   pedagogik  s h a r t -  
sharoitlarini  o ‘rganish.
8.  0 ‘qitish  hamda tarbiyalash jarayonining samarali texnologiyalarini 
yaratish.
9.  Oila tarbiyasini  muvaffaqiyatli tashkil  etish  yuzasidan  o ta - o n a la r  
uchun  ilmiy-metodik  tavsiyalarni  ishlab  chiqish.
Pedagogika  fanining  asosiy  kategoriyalari.  Bizga  yaxshi  m a ’lumki, 
har  bir  fan  o ‘zining  tayanch  tushunchalari,  qonuniyatlari,  tamoyillari, 
qoidalari  tizimiga  ega.  Aynan  mana  shu  holat  uning  fan  sifatida  e ’tirof 
etilishini  kafolatlaydi.. Fanning  mohiyatini  ochib  beruvchi  eng  m uhim , 
asosiy  tushuncha  kategoriva  deb  ataladi.  Pedagogika  fanining  asosiy 
kategoriyalari shaxs kamolotini ta’minlash, ta’lim va tarbiya samaradorligiga 
erishishga  qaratilgan  jarayonlaming  umumiy  mohiyatini  yoritadi.  Eng 
muhim  kategoriyalar  sirasiga  quyidagilar  kiradi:  shaxs,  tarbiya,  t a ’lim 
(o‘qitish,  o ‘qish),  bilim,  ko‘nikma,  malaka,  m a ’lumot,  rivojlanish.
Shaxs  — psixologik jihatdan  taraqqiy etgan,  shaxsiy xususiyatlari  va 
xatti-harakatlari  bilan  boshqalardan  ajralib  turuvchi,  muayyan  xulq- 
atvor va  dunyoqarashga  ega  boMgan jamiyat  a ’zosi.
Tarbiva  —  muayyan,  aniq  maqsad  ha m d a   ijtimoiy-tarixiy  tajriba 
asosida  yosh  avlodni  har tom o n lam a   o ‘stirish,  uning ongi,  xulq-atvori 
va  dunyoqarashini  tarkib  toptirish jarayoni.
T a ’lim  —o ‘quvchilarni  nazariy bilim,  amaliy ko‘nikma va  m alakalar 
bilan  q u ro lla n tiris h ,  u la r n in g   bilish  q o b iliy a tla r in i  o 's t i r i s h   va 
dunyoqarashlarini  shakllantirishga  y o ‘naltirilgan jarayon.
Bilim  — shaxsning ongida tushunchalar,  sxemalar,  m a ’lum  obrazlar 
k o ‘rinishida  aks  e tu v c h i  bo rliq   ha q id a g i  tiz im la s h tir ilg a n   ilm iy  
m a ’lumotlar  majmui.
K o ‘nikma  —  sh axsning  m uayy an   fao liy atni  tashkil  e ta   o lish  
qobiliyati.
M a la k a   —  m u a y y a n   h a r a k a t   yok i  f a o l i y a t n i   b a j a r i s h n i n g  
avtomatlashtirilgan  shakli.
I,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

M a ’lumot  —  t a ’lim -ta rb iy a   n a tija s id a   o ‘z la s h tirilg a n   va 
tizimlashtirilgan  bilim,  hosil  qilingan  ko‘nikma  va  malakalar  hamda 
tarkib  topgan  dunyoqarash  majmui.
Rivojlanish  — shaxsning fiziologik va  intellektual o ‘sishida  namoyon 
b o ‘ladigan  m iqdor  va  sifat  o ‘zgarishlar  m ohiyatini  ifoda  etuvchi 
murakkab jarayon.