Узбекистон



Download 0,53 Mb.
bet9/22
Sana24.02.2022
Hajmi0,53 Mb.
#228685
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   22
Bog'liq
Soliq yuki kurs ishi

3.2. Солик сиёсатини ишлаб чикишда давлатнинг роли ва хозирги даврнинг солик сиёсати.

Соликлар давлат фаолиятларининг молиявий манбаи булганлигидан солик сиёсатини ишлаб чикишнинг ташкилотчиси ва ижодкори хам давлатдир. Бунинг учун давлат уз кулидаги бутун кучини, идораларни жалб килиб, уни ишлаб чикади. Аввало бундай ташкилотларга Молия Вазирлиги, Давлат Солик Кумитаси ва бошка илмий-услубий ташкилотлар киради. Солик сиёсати мустахкам ва муваффакиятли ишлаб кетиши учун давлат илмий изланиш ташкилотлари тузиб, унинг иш якунларидан хам фойдаланади. Ана шундай ташкилот Молия вазирлиги кошидаги илмий текшириш марказидир.


Давлат солик сиёсатини ишлаб чикаётганда мавжуд соликларни ёки янги киритилиши мулжалланган соликларнинг мохияти, ахамияти, келиб чикиши ва ривожланиш тарихини чукур урганиши лозим. Айникса, янги соликлар чикарилаётганда улар илмий асосланган булиши, йирик амалиётчи мутахассислар ва жамоатчилик уртасида эркин бахслашув асосида бирор карорга келиши зарур. Бу ерда хеч качон бир соханинг мутахассислари фикри билангина чегараланиб колмаслик керак, чунки соха мутахассислари уз манфаатларини купрок кузлаб, умумдавлат манфаатларини улар кура олмасликлари ёки била олмасликлари мумкин.
Демак, давлат солик сиёсатини тайёрловчи ва уни тулик хаётга татбик килишнинг ташкилотчилик ва бошкарувчилик ролини бажаради. Давлатнинг солик сиёсатини фаол юритиш бозор иктисодиётига муваффакиятли утиш ва унинг муносабатларини хар томонлама ривожлантиришнинг мухим омилидир.
Хозирги даврининг солик сиёсати асосида Республика Президенти Ислом Каримовнинг республика иктисодий ривожланишининг беш тамойили, устивор йуналишлари ётади. Ресггублика давлат солик сиёсатини ана шу тамойиллардан келиб чикиб солик сохасидаги чора-тадбирларни амалга оширмокда. Солик сиёсатининг икки йуналиши мавжуд.
1. Корхона ва ташкилотларга нисбатан солик, сиёсати. Энг аввало, корхона ва ташкилотларнинг бозор иктисодиёти шароитидаги эркинлигини хисобга олиш. Уларни молиявий мустакиллиги, эркин бахо белгилашларига тускинлик килмаслик ва бюджетга солик, туловлари белгиланаётганда факат демократик асосда, яъни Олий Мажлис тасдиклаб берган соликларни ундиришни ташкил этиш зарурдир. Хозирги вактда соликлар бир томондан корхоналарда тахлил, экспортбоп, ракобатга бардош бера оладиган товарлар (ишлар, хизматлар) ишлаб чикаришни купайтиришга, иккинчи томондан товар бахосини ошириб сотган холда мехнатсиз ёки кам мехнат билан топилган даромадларни чеклашга каратилмоги зарур.
2. Солик сиёсатида ахолининг турли хил гурухларига нисбатан хилма-хил ёндашиш зарурдир. Ночор, кам таъминланганларга иложи борича соликдан купрок имтиёзлар бериш ва кам куч сарфлаб куп даромад олувчи ёки бошка енгил даромад топувчиларга нисбатан юкори прогрессияли солик ставкаларини куллашдан иборатдир.
Солик сиёсатининг стратегияси ва тактикасини ишлаб чикилган булиши зарур. Стратегия узок, йилларга мулжалланган, солик, муносабатларидаги мухим йуналишлар буйича чора-тадбирларнинг мажмуасини курсатувчи узок, йиллик режадир. Тактикада эса солик, стратегиясининг хар бир маълум давр (йил, чорак) да амалга оширилиши лозим булган аник тадбирий чоралар курсатиладиган киска муддатли режадир. Тактика стратегиядан келиб чикиши лозим.
Мустакиллик даврида солик сиёсатига эътибор берсак, давлат, биринчидан, солик тушумларининг умумий суммасида эгри соликлар салморини ошириб бораяпти. У 1991 йил 0,7 фоизни ташкил этган булса, 1995 йил 49,3 фоизни, 2002 йилдан бошлаб 59,2 фоизни ташкил этиши мулжалланган.
Иккинчидан, ресурслар соликлари салморини ошириб бориш. Учунчидан бутун республика солик идораларини юкори даражали компьютерлар билан таъминлади. Туртинчидан солик огирлигини пасайтириб бориш сиёсати. Президент И. Каримов 2002 йилнинг биринчи ярим йиллик Узбекистон иктисодиёти ривожланиш юзасидан устувор вазифаларни хал этилишига багишланган Вазирлар Махкамасининг йигилишида сузлаган (18 июль) маърузасида шундай деганлар:
«Содда килиб айтганда, хужалик ва корхоналарга бу масалада енгиллик бериш керак, уларнинг елкасидаги солик, юкини камайтириш лозим. Бугунги кунда Республика бирлашган бюджетига ана шундай туловлар улуши ялпи ички махсулот хажмида амалда 35% дан зиёдни ташкил этмокда.
Холбуки, дунё тажрибасида бюджетга туланадйган солик туловларининг макбул нормалари аллакачон шаклланиб булган. Масалан, бундай нормалар Амерка Кушма Штатларида 26,1% ни, Японияда 22,6%ни, Германияда эса 29,2%ни ташкил этади. Иктисодий ривожланган бошка мамлакатларда хам шу холни куриш мумкин.»
Президентимизнинг бу курсатмаларидан сунг 2003 йилнинг Давлат бюджети лойихасида давлатимиз юридик ва жисмоний шахсларнинг даромад фойда соликларини салмогини камайтиришнинг аник микдорларини курсатиб берилган.
Бешинчидан Давлатимиз солик сиёсатида юридик шахсларни экспортга махсулот ишлаб чикариш ва ЭАВ га сотиши рагбатлантирилади.
Олтинчидан Юридик шахсларнинг мехр шафкат фондларига харажатлари ва ногиронларни ишга жойлаштиришлари хар томонлама рагбатлантирилади.
Еттинчидан. Кичик корхоналар ва микрофирмалар учун ихчамлаштирилган солик тизими жорий этилиб уларнинг фаолиятидан манфаатдор булишлик кизиктирилади. Солик сиёсатини фаоллаштириш максадида куйидагиларга эътиборни купрок каратиш лозим:
1. Солик сохасида давлат йул куйган баъзи хатоларни такрорламаслик учун солик тарихини пухта урганиш лозим.
2. Соликка тортиш ва уни ундириш ишларини арзонга тушушлигига эришиш.
3. Солик объекти аник, ихчам, туловчиларга ва солик идоралари ходимларига соликни хисоблаш учун осон ва кулай булишиши зарур. Солик тугрисидаги маълумотлар ойдин, рост курсатилиши солик тушумини купайтиради.
4. Бюджетга соликларни тулик ва уз вактида тушушини кизиктириш максадида бюджетга куп, салмокли солик туловчиларига соликдан маълум кисмини колдириш хам максадга мувофикдир.
5. Соликларнинг хазинавий самарадорлигини ошириш лозим.



Download 0,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish