Toshkent farmasevtika instituti toksikologik kimyo kafedrasi

Opiy alkaloidlarini suyuq ashyolardan ajratib olish. Bu guruh alkaloidlarini qon va peshobdan suyuqlik-suyuqlik ekstraksiyasini qo‘llab quyidagicha ajratib olish tavsiya etiladi. Tekshiriluvchi qon yoki peshobga bisulfat natriy eritmasidan qo‘shiladi, so‘ng aralashma qaynab turgan suv hammomida 30 daqiqa qizdiriladi va uy haroratigacha sovitilgach, ustiga uchxlorsirka kislotasi qo‘shiladi. CHo‘kmaga tushgan oqsil moddalarni filtrlab ajratilgach, filtratni ajratgich varonkasiga o‘tkazilib, rN-muhiti 6,5-7,0 bo‘lgunga qadar 25% ammiak eritmasi qo‘shiladi. Aralashma ustiga bikarbonat natriy tuzidan qo‘shib butanol-xloroform (1:9) aralashmasi bilan ekstraksiyalanadi. Butanol-xloroformli ajralma birlashtirilib suvsiz sulfat natriy saqlagan filtrdan o‘tkaziladi. Filtrat ikkita idishga teng bo‘lib quriguncha porlatiladi. Bir qismi yupqa qatlamli xromatografik tahlil qilinadi va xromatografik tekshiruv natijalariga tayanib ikkinchi qismini qo‘shimcha mikrokristolloskopik va rangli reaksiyalar yordamida tekshiriladi.
YUQX usuli. Qoldiq 0,5 ml butanol-xloroform (1:9) aralashmasida eritilib, xromatografik plastinkani start chizig‘idagi nuqtaga kapillyar yordamida o‘tkaziladi, 2 sm dan masofa qoldirilib guvoh sifatida morfin, kodein, geroin va boshqa eritmalardan tomiziladi, quritilgach etilatsetat - metanol-25% ammiak (17:2:1) saqlovchi sistemasi pori bilan to‘yintirilgan kamerada xromatografik jarayon amalga oshiriladi. Qo‘zg‘aluvchi faza 10 sm masofaga ko‘tarilgach plastinkani olib erituvchilar hidi yo‘qolguncha quritiladi va startdan finish tomon nuqtalardan boshlab kapillyar tomchilar yordamida Marki yoki Frede reaktivi tomiziladi. Olingan tahlil natijalari 7.9- jadvalda keltirilgan.
Aniqlash chegarasi morfin uchun 10-15 mkg. Tavsiya etilgan usul bilan morfinni qondan 83%, peshobdan 71% gacha ajratib aniqlash mumkinligi tasdiqlangan.