O ‘ zbek tili

Xaridor: Maslahatingiz uchun rahmat o‘rab bering.
Sotuvchi: Marhamat, kelib turing, xaridingiz uchun rahmat.
Xaridor: Rahmat, salomat bo‘ling. Sizning doimiy xaridoringiz bo‘lamiz.
 
Bilib oling!
Ko‘chirma gaplar ko‘proq dialogik nutqda ishlatiladi. Bunda ko‘chirma gaplar 
badiiy asarlarda qo‘shtirnoqlarsiz, xat boshidan faqat tire qo‘yilgan holda yozi-
lishi ham mumkin. 
Masalan:  Xudoyberdi Navoiyga qarab dedi: – «Hazratim, tandrni qurolmadim». 
Navoiy unga javoban dedi: – «Tandirni qurolmas ekansan, uyni qanday qura-
san?».
Rivoyatdan
 3-mashq. Ma’lumot uchun berilgan muallif gaplaridan mosini qo‘yib gap-
larni davom ettiring.
1. Guruhimiz a’zolari sport musobaqalarida birinchi o‘rinni oldilar… . 2. Biz-
ga choy keltirib bersangiz … . 3. Qirg‘ovul bilan bedana … hech qachon tushgan 
joyida turmaydi. 4. To‘g‘ri, bizning guruh bu yil rejani ortig‘i bilan bajarishni 
mo‘ljallagan … . 5. – Sherali … otlaring poygaga tayyormi? – tayyor, egarlasam 
bo‘ldi … .
122

---

O‘zbek tili 10-sinf
Ma’lumot uchun: (dedi Lola, deb iltimos qildi Mehri opa, dedi Qo‘chqor kulib, 
deb tasdiqladi Mardon, dedi Mehri opa, deb dadil javob berdi Sherali).
 4-mashq. Quyidagi maqollarni muallif gapi va zarur tinish belgilarini 
qo‘yib o‘qing va yozing.
1. Tabassum yaxshilikning belgisidir … . 2. … sen o‘zingni emas, o‘zga seni 
maqtasin. 3. Har orzuning avval boshi mehnatdir … . 4. … qimirlagan qir oshar. 
5.Mehnat bilan o‘tgan umr … el ko‘nglini chog‘ etadi. 6. … hali yoshsan, katta-
lardan eshit, o‘rgan … . 7. Mehnatsevar bo‘lsak, … ezmalik bizdan nari bo‘ladi. 
8. Olim bo‘lish oson, … odam bo‘lish qiyin. 9. Qozonga yaqin yursang, qorasi 
yuqar, yomonga yaqin yursang, balosi yuqar … .