Жаҳон жиноий хўжалиги

Шимол ва Жанубнинг ўзаро муносабатларидаги жиноий глобал муаммолар Наркобизнес.

• Тақиқланган наркотик моддалар жаҳон бозори сайёрамиздаги энг катта бозорга айланиб, жаҳон нефть бозори билан тенглашиш даражасигача борди. Экспертларнинг баҳолашлари кўра наркотик моддалари айланмаси жаҳон савдо айланмасининг 8 фоизини ташкил этади.
• Халқаро наркобизнеснинг иштирокчилари бўлиб трансмиллий мафия уюшмалари намоён бўлади:
• Колумбия ва Мексика наркокартеллари “Анд учбурчаги”дан Шимолий Америкага кокаин ва героин экспортини назорат қилишади,
• Хитой триадалари “Олтин учбурчакдан” героин экспортини ташкиллаштиради,
• турк, италян ва албан мафиялари “Олтин яримой”дан героин экспортини амалга оширадилар.

Қурол-яроғни ноқонуний сотиш.

• Ноқонуний қурол-яроғ бозори икки турга бўлинади: жиноий, мафияли (“қора”), ва квази-жиноий (“кул ранг”).
• Биринчи бозорда асосан енгил қурол-яроғ билан ва кичик партияларда савдо қилинади;
• Иккинчи бозорда катта ва кучли қуролларни (ракеталар, замбараклар ва уларнинг ўқлари, вертолётлар) улгуржи савдосида асосан ҳукуматларнинг махсус хизматлари ёки йирик қонуний бизнес иштирок этади.

Қонуний хом ашё ресурслари контрабандаси

• Шимол ва Жануб ўртасида контрабанда объекти бўлиб “учинчи дунё” мамлакатларининг қимматли табиий ресурслари – биринчи навбатда, қазилма бойликлари (олмос, олтин, нефть) намоён бўлади.
• Масалан, 1990-йиллар охирларида олмос контрабандаси жаҳон олмос бозорининг 20 фоизини ташкил этар эди (уларнинг тахминан 10 фоизи - “қонли олмослар” – Африка мамлакатларидаги урушларда тортиб олинган олмослардир).
• Номинерал табиий ресурслар билан ноқонуний савдога тўхталадиган бўлсак, бу контрабанданинг умумий миқёси (қимматли ёғоч ва балиқ маҳсулотлари) йилига 5-8 млрд.АҚШ долларини ташкил этарди, яна 6-10 млрд.АҚШ долари ҳажмда ноёб ҳайвонлардан олинган хом ашёлар (фил суяги, каркидоннинг бурун шохи, оқ қуйруқ шохлари ва бошқ.) ташкил этарди.