Ilm sahroda do’st, hayot yo’llarida tayanch, yolg’izlik



Download 6,07 Mb.
Pdf ko'rish
bet59/260
Sana25.01.2022
Hajmi6,07 Mb.
#408770
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   260
Bog'liq
Moliya statistikasi darslik

M
V
M
V
M
M
V
M
M
V
J
V
 
Ikkinchi  omilning  ta’siri  (pul  massasida  ro’y  beradigan  tarkibiy  siljishlarni) 
tarkibiy siljishlar indeksi yordamida o’lchaymiz: 





0
0
0
1
1
0
.
:
M
M
V
M
M
V
J
c
Т
 
Bu uchala indeks o’zaro bog’liq indekslardir: 
 
.
.
C
T
v
v
J
J
J


 
O’rtacha  pul  aylanishi  tezligiga  pul  agregatlarning  tarkibiy  o’zgarishi  ta’sirini 
o’rganishda  ko’p  omilli  iqtisodiy–matematik  modellardan  ham  foydalanish  mumkin. 
Masalan, umumiy ko’rinishda: 
5
4
4
3
3
2
2
1
1
M
M
M
M
M
M
M
M
M
Q
M
Q
V







bu erda: 
M
 – o’rtacha pul qoldig’i tegishli ravishda. 
Bu erdan: 
d
M
M
M
Q
M
Q




 
1
1
1
V
V
   
еки
     
 
Indeks metodidan foydalanib, pul massasining aylanish tezligi mutloq o’zgarishini 
hisoblaymiz: 
0
1
V
V
V



 
Bu umumiy o’zgarishi quyidagi faktorlar o’zgarishi hisobidan ekanligini hisoblash 
mumkin:  
a) M
1
 parametr bo’yicha aylanish tezligining o’zgarishi hisobidan:  
 
1
1
0
1
1
)
(
1
d
V
V
V
V




 
b) umumiy pul massasida M
1
 hissasining o’zgarishi hisobidan: 
0
0
1
)
(
V
d
d
Vd




 
Yuqorida keltirilgan ko’rsatkichlarni 3.2-jadval ma’lumotlari asosida hisoblaymiz. 
3.2-jadval.  
Viloyat bo’yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan 
 
Ko’rsatkichlar 
O’tgan davr  Hisobot davri 
Yalpi ichki maxsulot, mlrd. so’m 
210 
225 
Pul massasi, mlrd. so’m 
100 
120 
Shu jumladan naqd pul va depozitlar 
60 
78 
 
Pul  aylanish  tezligini  (oborotlar  sonida)  har  bir  davr  uchun  alohida-alohida 
aniqlaymiz 
O’tgan yil uchun: 
1.
 
Jami pul massasi bo’yicha    
1
,
2
100
210
0
0
0



M
Q
V
 marta    


 
76 
2.
 
Naqd pul va depozitlar bo’yicha  
5
,
3
60
210
0
0
0




M
Q
V
 marta  
     Joriy davr uchun: 
      
марта
V
        
875
,
1
120
225
1


 
 
 
 
 
       
марта
V
        
884
,
2
78
225
1
1


 
 
Olingan natijalardan ko’rinib turibdiki, jami pul massasi bo’yicha ham, naqd pul va 
depozitlar  bo’yicha  ham  (M
1
)  aylanish  tezligi  sekinlashgan.  Bunga  nima  sabab  degan 
savol  tug’iladi?  Javob  berish  uchun  omillarning  umumiy  pul  massasida  M
1
  hissasini 
hisoblaymiz: d
0
=0,6 (60 : 100); d
1
=0,65 (78 : 120). Endi umumiy o’zgarishni, ya’ni 
V

ni 
va omillar ta’sirni o’lchaymiz: 
 
-0,225
2,1
-
 
875
,
1
0
1





V
V
V
 
a) 
 
0,4
-
 
 
0,65
3,5)
-
 
884
,
2
(
)
(
1
0
1
1
1







d
V
V
V
V
 
b) 
 
 
0,175
3,5
0,6)
-
 
65
,
0
(
)
(
1
0
0
1







V
d
d
V
d
 
 
Olingan natijalardan shunday xulosa chiqarish mumkin. Joriy davrda o’tgan davrga 
nisbatan  pul  massasining  hajmi  agregatlari  bo’yicha  birgalikda  ham,  M
1
  agregat 
bo’yicha  ham  pul  massasining  aylanishi  (oborotlarda)  pasaygan  (0,225  va  0,616 
punktga  tegishli  ravishda).  Bunga  asosiy  sabab  M
1
  agregat  bo’yicha  pul  aylanishini 
sekinlashishidir.  M
1
  parametr  bo’yicha  bu  ko’rsatkich  0,4  punktga  pasayib  ketgan. 
Agarda  tarkibiy  siljishlar  ijobiy  ta’sir  qilmaganida  edi  bu  ko’rsatkich  yanada  yuqori 
bo’lar edi, ya’ni ikkinchi omil pasayishni 0,175 punktga kamaytirgan.  
 
Oldin  ta’kidlanganidek  pul  massasining  aylanish  tezligi  oborot  soni  va  kunlarda 
o’lchanadi.  Yuqorida  keltirilgan  formulalar  va  echilgan  masala  (shartli  bo’lsada)  pul 
aylanish  tezligining  oborotlar  (V)  soniga  bag’ishlandi.  Bu  ishlar  pul  aylanish 
tezligining  kun  hisobida  aniqlangan  ko’rsatkichi  bo’yicha  ham  amalga  oshiriladi.  Bu 
ko’rsatkichlar  bir-biriga  o’xshash  bo’lgani  uchun,  ikkinchi  ko’rsatkichga  batafsil 
to’xtalmasdan kerakli formulalarni keltirib o’tamiz. 
 
Hamma  agregatlar  bo’yicha  birgalikda  aylanish  vaqti  dinamikasi  o’zgaruvchan 
tarkibli indeks yordamida o’lchanadi.  








0
0
0
1
1
1
0
1
:
:
m
m
t
m
m
t
t
t
J
t
 
 
Indekslashtirilayotgan  belgini  o’zgarish  ta’siri  o’zgarmas  tarkibli  indeksni 
hisoblash bilan o’lchanadi: 











1
0
1
1
1
1
0
1
1
1
:
m
t
m
t
m
m
t
m
m
t
J
t
 
 
Tarkibiy siljishlar ta’siri quyidagi indeksni hisoblash bilan o’rganamiz: 







0
0
0
1
1
0
:
m
m
t
m
m
t
J
TC
 
 
Bu indekslar ham o’zaro bog’liq indekslardir: 
 
.
.
C
Т
t
t
J
J
J


  
 


 
77 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Download 6,07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   260




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish