Atom murakkab sistema


Atom yadrosini sun’iy yo‘l bilan parchalash. Atom yadrosining tarkibi



Download 29,21 Kb.
bet3/5
Sana12.07.2022
Hajmi29,21 Kb.
#782617
1   2   3   4   5
Bog'liq
Atom murakkab sistema

3.3. Atom yadrosini sun’iy yo‘l bilan parchalash. Atom yadrosining tarkibi.
1919 yilda E.Rezerford atom yadrosini sun’iy yo‘l bilan parchalashda radioaktiv nurlanishda chiqadigan a-zarralar juda katta kinetik energiyasidan birinchi bo‘lib foydalanadi.
Uning tajribasi:
7N14+2He4=8P17+1H1
proton
Bir xil atomlar yadrolarining boshqa xil atom yadrolariga aylanish jarayoni yadro reaksiyalari deyiladi.
1930 yilda Be α-zarralari bilan bombardimon qilinganda, u singish xususiyati kuchli bo‘lgan o‘ziga xos nurlar chiqarishi aniqlandi.
1932 yilda J. Chedvik bu nurlar elektroneytral zarralar oqimidan iborat ekanligini aniqladi. Ular keyinchalik neytronlar deb ataldi.


4Be9+2Ne4=6C12+0n1 neytron

D.D.Ivanenko (sobik sovet fizigi) va V. Geyzenberg (nemis fizigi)-1932 yilda atom yadrosi tuzilishining proton-neytron nazariyasini taklif kildilar. Bu nazariyaga muvofiq atom yadrosi proton va neytronlardan tuzilgan. Umumiy nom bilan nuklonlar deb ataladi.


Massasi 1 ga va zaryadi +1 ga teng bo‘lgan zarrachalar protonlar deyiladi.
Masssasi 1 ga va zaryadsiz zarrachalar neytronlar deyiladi.


N=A-Z:

N-neytronlar soni, A-atom massa,. Z-tartib nomeri


Misol: a) (Mg)N=24-12=12 ta b) (Al)N=27-13=14 ta
v)(Au)N=197-79=118 ta


3.4. Bor nazariyasi

Atom tuzilishining E.Rezerford taklif etgan yadro nazariyasi keng tarqaldi. Rezerford nazariyasiga muvofiq elektron yadro atrofida planetalar Quyosh atrofida aylangan singari aylanadi.


Ammo klassik elektrodinamika qonunlariga ko‘ra elektronlar har akatlanish paytida nurlanib doimo energiya yo‘qotib turishi kerak. Natijada elektronlar har akati sekinlashib, ular asta sekin yadroga yaqinlashishlari va nixoyat unga tushib qolishlari kerak edi. Bundan tashqari elektronlar aylanma har akatida yorug‘likning nurlanish chastotasi elektrokimyo orbita aylanish chastotasiga teng bo‘lish kerak. Shu sababli, elektron yadroga yaqinlashgan sari nurlanayotgan yorug‘likning chastotasi doim o‘zgarish va nurlanishning yoppa spektriga aylanish kerak. Ammo, dalillar bu xulosani rad yetadi. XIX asrning 60-yillaridayoq, qattiq qizdirilgan gaz yoki bug‘dan chiqqan yorug‘likning parchalanishi natijasida, shu modda uchun xos bo‘lgan va bir necha xil rangli chiziqlardan tuzilgan spektr hosil bo‘ladi. 1913 yilda Daniya olimi N. Bor M.Plankning nurlanishni kvant nazariyasi asosida atom tuzilishi nazariyasini rivojlantirdi
Kvant nazariyasining mohiyati quyidagicha: nur energiyasi uzluksiz oqim bo‘lib emas, balki aloxida porciyalar-energiya kvantlar xolida chiqadi va yutiladi.
Kvant energiyasining kattaligi ε, nur chiqarish chastotasi- γ ga to‘g‘ri proporcional:



Download 29,21 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish