r = r0 + ta .
vektorli parametric tenglamasi deyiladi.
Ikkita nuqtadan o`tuvchi to`g`ri chiziq tenglamasi.
Ikkita har xil M1(x1,y1,z1) va M2(x2,y2,z2) nuqtalardan o`tuvchi umumiy dekart koordinatalar sistemasida to`g`ri chiziq tenglamasini quyidagi ko`rinishda yozish mumkin:
,
yoki
x = x1+t(x2-x1) , y = y1+t(y2-y1) , z = z1 +t(z2-z1)
uni parametric tenglamasi bo`ladi.
Ikkita to`g`ri chiziqni o`zaro joylashishi.
Quyidagi tasdiq fazoda umumiy dekart koordinatalar sistemasida kanonik tenglamasi bilan berilgan ikkita
,
to`g`ri chiziqlarning o`zaro joylashish holatlarini zaruruy va etarli shartlarini ifodalaydi:
To`g`ri chiziqlar bir tekislikda yotmaydi
|
|
To`g`ri chziqlar kesishadi
|
,lekin a ={l1,m1,n1} va b = {l2,m2,n2} vektorlar kolleniar emas
|
To`g`ri chziqlar parallel
|
A ={l1,m1,n1} va b = {l2,m2,n2} vektorlar kolleniar, lekin M1M2= {x2-x1,y2-y1,z2-z1} ularga kolleniar emas
|
To`g`ri chiqlar ustma-ust tushadi
|
Uchta a ={l1,m1,n1} , b = {l2,m2,n2} va M1M2= {x2-x1,y2-y1,z2-z1} vektorlar kolleniar
|
To`g`ri chiziq va tekislikning o`zaro joylashishi.
Quyida umumiy dekart koordinatalar sistemasida
kanonik tenglamasi bilan berilgan to`g`ri chiziq va
Ax+By+Cz+D = 0
umumiy tenglamasi bilan berilgan tekislikning o`zaro joylashish holatlarini zaruruy va etarli shartlarini keltiramiz.
Tekislik va to`g`ri chiziq kesishadi:
Al+Bm+Cn 0.
Tekislik va to`g`ri chiziq papallel:
Al+Bm+Cn = 0,
Ax0 +By0 +Cz0 +D 0.
To`g`ri chiziq tekislikda yotadi:
Al+Bm+Cn = 0,
Ax0 +By0 +Cz0 +D = 0.
To`g`ri chiziq ikkita tekislikning kesisish chizig`i sifatida.
Umumiy holda umumiy dekart koordinatalar sistemasida p to`g`ri chiziqni bu to`g`ri chiziq bo`ylab kesishuvchi ikkita tekislik tenglamasi orqali berish mumkin:
A1x+B1y+C1z+D1 = 0 , A2x+B2y+C2z+D2 = 0 (1)
Ushbu (1) to`g`ri chiziqning kanonik tenglamasini quyidagicha yozish mumkin:
.
Tekisliklar dastasi.
Tekisliklarning xos dastasi deb bitta to`g`ri chiziqdan o`tuvchi barcha tekisliklar to`plamiga aytiladi.
Tekisliklarning xosmas dastasi deb o`zaro parallel bo`lgan barcha tekisliklar to`plamiga aytiladi.
1-teorema.Umumiy dekart koordinatalar sistemasida
A1x+B1y+C1z+D1 = 0 ,
A2x+B2y+C2z+D2 = 0 ,
A3x+B3y+C3z+D3 = 0 .
umumiy tenglamasi bilan berilgan uchta tekislik bitta xos yoki xosmas dastaga yotishi uchun
matritsaning rangi ikki yoki birga teng bo`lishi zarur va etarli.
2-teorema.Umumiy dekart koordinatalar sistemasida umumiy tenglamasi bilan ikkita har xil 1 va 2 tekisliklar berilgan bo`lsin
A1x+B1y+C1z+D1 = 0 , A2x+B2y+C2z+D2 = 0 .
Umumiy tenglamasi bilan berilgan uchinchi bir
A3x+B3y+C3z+D3 = 0
tekislik ushbu koordinatalar sistemasida 1 va 2 tekisliklar bilan aniqlangan bir dastaga yotishi uchun tekislik tenglamasini chap tomoni 1 va 2 tekisliklarning chap tomonlarini chiziqli kombinasiyasi bo`lishi zarur va etarli.
Do'stlaringiz bilan baham: |