1. Alisher Navoiyning mumtoz poetikaga doir qarashlari aks etgan asarlari

267-savol:sabbai sayyor dostoni kompozitsiyasi va sujeti
Javob:Alisher Navoiy Hamsasining 4-dostoni 1484-yida yozib tugallangan.Asarning bosh qahramoni Bhrom tarixiy shaxs sifatida Eronning sosoniy hukmdori Varaxran V ga borib taqaladi.Ishqiy sarguzasht xarakterida.38 bob(5000 baytdan ortiq)

268-savol:Shohnoma asari qahramonlarining sharq adabiyotidagi talqinlari.
Javob:Bu asar 30-35 yilllik mehnat samari bo’lib 60 ming baytdan iborat.asar dastlab Abu Mansur Daqiqiy tomonidan “Xudaynoma” nomi bilan yozila boshlangan.biroq bu asarning 1000 baytgacha bo’lgan qismi yozilgan maytda muallif o’z quli tomonidan o’ldirilgan. Asar Firdavsiy tomonidan davom ettirilgan.Asarda qariyb 4000 ming yil ichida Eron zaminida hukmronlik qilogan 4 sulolaga mansub 50 podshoh hayotiga tegishli voqea hodisalar o’z aksini topgan.Asar qahramoni Rustam Shag’odning makr hiylasidan o’ladi.Asardagi Zoli Zar,Ruedoba,Suhrob,Gudarz,Gev,Tus,Hojir,Gurdofarid,Humoy,Manija SINGARI QAHRAMONlar ham yer yuzida adolat tantanasi uchun kurashadfi.
Asardagi personajlarni quyidagicha tasniflash mumkin.
A)mifologik obrazlar:Qayumars,Hushang,Tahmuras,Jamshid
B)tarixiy personajlar:Iskandar,Bahrom,Mazdak,Anushirvon,Xusrav parviz
C)afsonaviy qahramonlar:Som,Narimon,Zol,Rustam,Gev,Bijon

269-savol:Sharq adabiyotida shoh Bahrom haqidagi syujetlar
Javob: Bahrom obrazi dastlab forsiy adabiyotda Abulqosim Firdavsiy “Shohnoma”sida tasvirlanadi. Firdavsiy Bahromni musbat va manfiy jihatlarga ega murakkab shaxs sifatida tasvirlaydi: u bir tomondan, adolatsevar podsho, vatanparvar yurt egasi, tengsiz aql-idrok, kuch-quwat sohibi, mohir ovchi bo'lsa, ikkinchi tomondan, kitobxon ko‘ z o'ngida aysh-ishratga, ehtirosga o‘ ch, xudbin va qahri qattiq shaxs sifatida gavdalanadi. “Shohnoma” da Bahrom Go‘ r haqidagi voqea dostonning faqat bir faslini tashkil etib, unda Bahromning tug‘ilishi, taxtga chiqishi, mamlakatni idora qilish tadbirlari, ov vaqtida o ‘ z kanizagi Ozoda bilan to‘ qnashuviga doir voqealar qalamga olinganBahrom Go‘ r va uning kanizagi orasidagi “ Shohnoma”dan olingan bu lavha Nizomiy Ganjaviy tomonidan qayta ishlanib, mashhur “ Haft paykar” dostoni vujudga keladi. Nizomiy Bahrom qiyofasidagi asosiy xususiyatlarni: mohir merganlik, pahlavonlik, kuchli shijoat va dovyuraklik, mamlakatni adolat bilan boshqarish kabi fazilatlarni saqlab qolgani holda uni yangi ma’ no va mazmun bilan boyitadi, ushbu timsol orqali o‘ z davri ijtimoiy masalalarini, umuminsoniy g'oyalarni ilgari suradi. Nizomiy Firdavsiy dostonidagi Bahromning kanizak bilan bog‘ liq hikoyasini qoliplovchi hikoya qilib olib, unga 7 mustaqil hikoyat kiritadi.Nizomiy asari yaratilganidan keyin bir asrdan ko‘ proq vaqt o'tgach, Xusrav Dehlaviy unga javob tarzida “Hasht behisht” dostonini yozadi. Uning dostonida ham Bahromning sargu- zashtlarini tasvirlovchi asosiy qoliplovchi hikoya va yetti ma­lika hikoyasi mavjud. Ushbu hikoyalar birgalikda jamlanib, 8 hikoyani hosil qilganligi uchun Dehlaviy o ‘ z dostonini “ Hasht behisht” deb nomlaydi va malikalar aytib beradigan 7 hikoyatni hind eposidan oladi. Shuningdek, dostonning muqaddimasi yetti bob, yakunlovchi qismi esa bir bobdan iboratligi, umumiy boblar soni sakkiztaligi uchun ham shunday nomlanishga sababo‘lgan, degan qarashlar ham mavjud. Dehlaviy o ‘z dostonini Bahromning taxtga chiqish voqeasidan boshlab, ungacha bo'lgan voqealarni tushirib qoldiradi.