1. Alisher Navoiyning mumtoz poetikaga doir qarashlari aks etgan asarlari

266-savol.Nizomiy G’anjaviy va uning “Panj Ganj”dostonlar turkumi haqida ma’lumot bering.
Javob:Sharq adabiyotida birinchi bo’lib “Xamsa”yozgan shaxs buyuk ozarbayjo0n shoiri Nizomiy Ganjaviydir. U 1170-1204-yillar oralig’ida birin-ketin 5ta doston yaratdi va bu dostonlar shoir vafotidan keyin yaxlit to’plamga birlashtirildi va Panj Ganj deb atala boshlandi keyinchalik Xamsa nomi bilan mashxur bo’ldi. Nizomiy beshligidagi birinchi doston “Maxzan ul-asror”( “Sirlar xazinasi”) deb atalib, 1180-yilda yaratilgan. Nizomiybu dostonini g ‘aznaviylar hukmdori Bahromshoh (X II asr)ga bag'ishlaydi. “Maxzan u l -asror”ning vujudga kelishida XIIasr klassigi Hakim Sanoiy- “Hadiqat ul-haqoyiq” ( “Haqiqatlar
bog'i”) dostonining ta’s i r i bor. Umuman, musulmon Sharqidafalsafiy-didaktik yo'nalishdagi dostonlarning ibtidosi ham bevosita shu doston bilan aloqadordir. Nizomiy beshligidagi ikkinchi doston “Xusrav va Shirin”deb atalib, taxminan 1181-yilda yozib tugallangan. Shoir bu dostonini saljuqiy hukmdor To‘g ‘rul II (1174 - 1194) topshirig'iga ko‘ra yaratadi. Doston hajmi manbalarda 6139 baytdan 6500 baytgacha deb ko'rsatiladi. Dostonning asosini Madoyin shazodasi Xusrav Parviz bilan Barda’ malikasi Shirin o‘rtasidagi murakkab sevgi sarguzashtlari tashkil etadi. Nizoviy “Xamsa”sidagi uchinchi doston “Layli va Majnun”1188-89-yillarda Shirvonshoh Axsitan ibn Manuchehr topshirig'iga ko‘ra yaratiladi. Hajman 4022 baytdan iborat. Nizomiy beshligidagi to‘rtinchi doston “Haft paykar” ( “Yetti go'zal”) 1197- yilda yozib tugallanadi. Doston 4600 baytdan iborat bo‘lib, hukmdor Alouddin Ko‘rpa Arslon (1174-1207)topshirig‘i bilan yaratilgan. Manbalarda “Bahromnoma” deb ham yuritiladi. “Haft paykar” an’anaviy muqaddima, asosiy qism va xotimadan iborat. Nizomiy beshligidagi so‘nggi - beshinchi doston “Iskandarnoma” deb atalib, ikki qism: “Sharafnoma” va “Iqbolnoma”dan iborat. Doston hajman 10500 bayt bo‘lib, 1197-1204-yillar oralig‘ida yozilgan. Doston uchun Sharq adabiyotida keng tarqalgan Iskandar Zulqarnayn timsoli bosh qahramon sifatida olingan.“Sharafnoma”da Iskandarning harbiy yurishlari va jahongirligi tasvirlansa, “Iqbolnoma”da Iskandar donishmandligi va payg'ambarligi bilan namoyon bo‘ladi.