Windows operaciyalıq sisteması

Fayldıń keńeytpesi

Túrli fayllar ushın standart keńeytpeler bar:

txt, doc, rtf hám b.	- tekstli fayllar
jpg, bmp, gif, tif hám b.	- grafikalıq fayllar
avi, mpg, wav, mp3 hám b.	- video - hám audio-faylllar
exe, com, bat	- orınlanıwshı fayllar

Fayldıń keńeytpesi

Keńeytpe	Fayl túri	Mısal
Exe, com	Dástúrler	ACDSee9.exe
doc	dokumentı (Microsoft Word)	Pismo.doc
xls	Tablitsı (Microsoft Excel)	Katalog.xls
txt	tekstovıe dokumentı	tekst.txt
ppt	prezentacii (Microsoft Power Point)	Prezentaciya.ppt
Htm, html	stranitsı iz İnterneta	Kniga.htm
hlp	справка	Windows.hlp
Bmp, jpg, gif	risunok, fotografiya	Risunok.bmp
mp3	Muzıka	Pesnya.mp3
Mpeg, avi	Video	Film.mpeg
zip	arxiv ZIP	Referat.zip
rar	arxiv WinRAR	Referat.rar

Fayl ólshemi

Hár bir fayl diskte belgili bir kólemdi iyeleydi.

Disktegi kólem ornı, maydanı baytlarda, kilobaytlarda (Kb), megobaytlarda (Mb), gigabaytlarda (Gb) hám Terobaytlarda (Tb) ólshenedi.

Fayldı saqlaw

2.25-súwret. Tradiciyalıq fayllar birikpesi	Fayllar tuwrıdan – tuwrı diskte yamasa direktoriya, katalog yamasa papka dep atalıwshı arnawlı orınlarda saqlanıwı múmkin. Windowsda papka sonday belgilenedi
Sonday qılıp fayl hám papkalardıń disktegi jaylasıw quramı – ierarxiyalıq, onı terek kórinisinde kóz aldımızģa keltırıw múmkin.

2.26-súwret. İerarxiyalıq terek kórinisi
Papkanıń ierarxiyalıq dúzilisi

Windowsda ierarxiya joqarısında «Рабочий стол» papkası jaylasadı. Papkanıń keyingi kórinis dárejesi «Mой компьютер», «Корзина» hám «Сетевое окружение» papkaları (eger kompyuter lokal tarmaqqa baylanısqan bolsa).

2.27-súwret. Windowsda papkalar ierarxiyası.
Jańa papka jaratıw ushın háripler boyalģan jaģdayda boladı (súwrette – kók) hám janıp turadı. Bul papkanıń jaratılģanlıģın hám at beriw zárúrligin bildiredi.

10-súwret. Jaratılģan papkaģa at beriw.

Hárip kiritiw alfavitin ózgertiw ushın bul eki háripke tıshqanshanıń shep knopkası basıladı hám dizimnen kerekli til tańlanadı.

2.28-súwret. Hárip kiritiw alfavitin ózgertiw

Yarlık ne hám qanday jaratıladı

Yarlık — fayldı yamasa internet betin iske túsiriw ushın arnalģan belgi.

2.29-súwret. Túrli dástúr, hújjet hám papkalarģa qoyılģan yarlıklar.

Aytayıq, «D  Lokalnom disk» te «Muzıka» papkası bar. Onda túrli muzıkalı toparlardıń qosıqlarınan payda bolģan papkalar bar. Olar arasında siziń súyikli qosıqshıńız qosıģı da bar. Demek onı esitiw ushın hár dayım "Moy kompyuter", keyin "Lokalnıy disk D", onnan keyin «Muzıka» papkası hám aqırında siz súygen muzıkalar papkasın ashıwģa duwra keledi.

Ásirese kerekli fayl hám papkalardı tez ashıw ushın yarlıklar oylap tabılģan. Biz qálegen papkanıń yarlıgın isshi stolģa ornatıwımız múmkin hám usı yarlık arqalı papkanı qay jerde jaylasıwına qaramastan ashıwımız múmkin.

Y arlık  – bul fayl, papka yamasa bet emes bálki kompyuter ushın ápiwayı komanda (buyrıq). Kompyuterden bul yarlıktı óshirsek, ol giperssılka qılıp atırģan fayl yamasa papka yadtan óshpeydi.