Vzu davlat va huquq asoslari

§. Ма ’muriy-huquqiy normalar va munosabatlar

Ma’muriy-huquqiy normalar — davlat boshqaruvi sohasida davlat boshqaruvi organlari, davlat xizmatchilari, shuningdek, korxona, muassasa, tashkilotlar, mehnat jamoalari va fuqarolarning qonunchilik bilan ruxsat etilgan yurish-turish chegarasini belgilab beradi.
Lozim tarzdagi xulq-atvorqaysi harakatlarni sodir etish mumkin (ruxsat etiladigan xatti-harakatlar). qaysilaridan o‘zni tiyish kerak (taqiqlar), qaysilarini bajarish zarur (ko‘rsatmalar) ekanligini ko'rsatishni taqozo etadi. Inson xulq-atvoriga boshqaruv ta’sirini ko'rsatishning mohiyati ana shunda namoyon bo’ladi.
Bunda ma’muriy-huquqiy normalarning muhim xususiyatiga e’tiborni qaratish kerak. Ushbu normalar, avvalo, ijro etuvchi hokimiyat (davlat boshqaruvi) subyektlariga qaratilgan majburiy xulq-atvor qoidalariga ega.
Shunga qaramay, ularning boshqaruv ta’siri ostida yuzaga keladigan huquqiy munosabatlar har qanday huquqiy munosabatlarga xos bo‘lgan bunday munosabatlar ishtirokchilarining burch va huquqlari mosligi, ularning hokimiyat irodasi qaratilgan shaxslar manfaatlarini ta’minlashga yo‘nalganligi kabi sifatlardan mahrum boMmaydi. Huquqiy norma ta’sirida yuzaga kelgan subyektlarning o‘zaro huquq va majburiyatlari ma’muriy-huquqiy munosabatlami keltirib chiqaradi.
Ma’muriy-huquqiy munosabatlar va ularning turlari. Ma’muriy- huquqiy munosabat deganda, ma’muriy-huquqiy norma bilan tartibga solingan, taraflar ma’muriy-huquqiy normalar vositasida o‘rnatilgan hamda kafolatlangan o‘zaro majburiyatlar va huquqlar egasi bo'lib maydonga chiqadigan boshqaruv sohasidagi ijtimoiy munosabatlar tushuniladi.
Ma’muriy-huquqiy munosabatlar turli mezonlar bo‘yicha tasniflanadi. Ularga, avvalo, ijro etuvchi hokimiyat organlarining u yoki bu obyektga boshqaruv yoki tartibga solish xususiyatiga ega bo’lgan ta’sir ko‘rsatishidan iborat yuridik imkoniyati kiradi.
Yuridik xususiyatga ko‘ra, ma’muriy-huquqiy munosabatlar ishtirokchilarining o'zaro munosabatlari vertikal va gorizontal huquqiy munosabatlarga ajratiladi.