Vrach nazorati fani bo’yicha o’zlashtiradigan

Jismoniy  rivojlanishni  baholash.  Bu  maqsadda  quyidagi  usullardan 
foydalaniladi: 
- indeks yoki ko’rsatkichlar; 
- standart yoki antropometrik profillar; 
- korrelyatsiya; 
- pertsentillar. 
Indekslar  usuli.  Shifokorlik  nazorati  amaliyotida  antropometrik 
ma’lumotlarni  baholash  uchun  keng  qo’llanilmaydi.  Biroq  ommaviy 
tekshirishlarda jismoniy rivojlanish to’g’risidagi axborot olishda, klinik ishlarda 
indekslar usulini qo’llash oqlangan. Ko’p qo’llaniladigan indekslar: 
- Pirke; 
- Pine; 
- Erisman; 
- Kuch; 
- Og’irlik-bo’y (Ketle, Megoni, Broko-Brugsha); 
- Tiriklik. 
 
Pirke (Beduzi) indeksi – quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi: 
(D-Dc)*100/Dc 
D – tik turgan tana uzunligi; Dc – o’tirgan tana uzunligi. 

---

 
36 
Kattalik  qiymati  oyoq  uzunligi  to’g’risida  fikr  bildiradi:  87%  kichik  – 
oyoq  uzunligi  kam  (og’irlik  markazi  pastda);  87-92%  oyoq  va  tana  uzunligi 
orasidagi  nisbat  mutonosib;  92%  katta  –  oyoq  uzunligi  nisbatan  katta  (og’irlik 
markazi yuqorida). 
Pine indeksi. Quyidagi formula bilan topiladi: 
D-(M+O) 
bu  yerda:  D  –  tik  tana  uzunligi;  M  –  tana  og’irligi;  O  –  ko’krak  qafasi 
aylanasi. 
Bu  indeks  qancha  kam  bo’lsa  ko’rsatkich  shuncha  yaxshidir.  Indeks 
ko’rsatgichi  10  dan  kam  bo’lsa  tana  tuzalishi  mustahkam,  10-20  gacha  yaxshi, 
21-25 gacha o’rtacha; 26-35 gacha kuchsiz, 36 dan o’ta kuchsiz deb baholanadi. 
Erisman  indeksi.  Bu  shunday  hisoblanadiki,  tanaffus  holatdagi  ko’krak 
qafasi  aylanasidan  tana  uzunligini  yarmi  ayrilinadi.  Buning  o’rtacha 
ko’rsatgichi:  erkaklar  uchun  5,  4  dan  6  sm  gacha,  ayollar  uchun  3,8-4,4  sm 
gacha.