Ворислик ҳУҚУҚи амалий қўлланма Baktria press

ВОРИСЛИК ҲУҚУҚИ
222
ўтказиш ҳақида васият қолдирган бўлса ва бу омонат Фуқаролик 
кодексининг 18-бобида ёки Оила кодексининг 23-моддасида 
белгиланган умумий биргаликдаги мулкни ташкил этса, омонатчининг 
васияти фақатгина ўзининг улушига нисбатан татбиқ қилинади.
Банкларда сақланаётган омонатга васиятнома бўйича меросга 
бўлган ҳуқуқ тўғрисидаги гувоҳнома беришда Фуқаролик кодексининг 
1142-моддаси қоидалари қўлланилади.
250. Мерос қолдирувчининг вояга етмаган ёки меҳнатга қобилиятсиз 
болалари, шу жумладан фарзандликка олган болалари, шунингдек 
меҳнатга қобилиятсиз эри (хотини) ва ота-онаси, шу жумладан уни 
фарзандликка олганлар, васиятноманинг мазмунидан қатъи назар, 
қонун бўйича ворис бўлганларида улардан ҳар бирига тегиши лозим 
бўлган улушнинг камида ярмини (мажбурий улуш) мерос қилиб 
оладилар.
251. Меросдаги мажбурий улушдан воз кечиш ҳеч бир шартсиз 
бўлиши лозим. Бошқа шахслар фойдасига мажбурий улушдан воз 
кечишга йўл қўйилмайди. Бу ҳолатда мерос мол-мулки васиятномада 
кўрсатилган меросхўрларга васиятнома бўйича ўтади.
252. Агар васиятнома бўйича меросхўрлар мажбурий улушга 
меросга бўлган ҳуқуқ тўғрисидаги гувоҳномани олишга қаршилик 
қилишса нотариус уларнинг судга мурожаат этиш ҳуқуқларини 
тушунтиради ва мажбурий улушга гувоҳномани берилишини ўн кундан 
ошмаган муддатга кечиктиради.
Агар васиятнома бўйича меросга бўлган ҳуқуқ тўғрисидаги 
гувоҳномада мерос қолдирувчи билан (меросхўрларнинг хоҳиши 
бўйича) меросхўрларни қариндошлик ёки бошқа муносабатларини 
кўрсатиб ўтиши зарур бўлса, нотариус ушбу муносабатларни 
тасдиқловчи ҳужжатларни талаб қилади.
253. Васиятнома бўйича меросга бўлган ҳуқуқ тўғрисидаги 
гувоҳномани беришда меросхўрлар томонидан тақдим этилган 
васиятноманинг асл нусхаси ёки дубликати давлат нотариал 
идорасида қолдирилади.
Васият қилувчи уй, квартира, уйнинг ёки квартиранинг бир қисми 
ўтадиган меросхўрга бу уй, квартира, уйнинг ёки квартиранинг 
бир қисмини умрбод фойдаланиш учун учинчи шахсга бериш 
мажбуриятини юклашга ҳақли. Мазкур мажбурият нотариус томонидан 
меросга бўлган ҳуқуқ тўғрисидаги гувоҳномада ёзиб қўйилади.

---

223
254. Агар мерос мулки таркибига уй, квартира, уйнинг ёки 
квартиранинг бир қисми, корхона ёки бошқа кўчмас мол-мулк кирса, 
нотариус мерос қолдирувчига ушбу мол-мулк мулк ҳуқуқи асосида 
тегишлилигини тасдиқловчи ҳужжатни, “Ергеодезкадастр” давлат 
қўмитаси ҳудудий бўлинмасининг маълумотномасини талаб қилади, 
шунингдек кўчмас мулк жойлашган жойи бўйича давлат нотариал 
идора томонидан ушбу мулк тақиқланмаганлиги ва хатланмаганлигини 
текширади. Тадбиркорлик субъектлари нотариал ҳаракатни амалга 
ошириш юзасидан мурожаат этса, тегишли маълумотномалар 
нотариус томонидан идоралараро сўров орқали “Ергеодезкадастр” 
давлат қўмитаси ҳудудий бўлинмасидан ва тегишли давлат нотариал 
идорасидан олинади.
255. Агар мерос таркибига кирадиган корхонанинг меросни қабул 
қилиб олган барча меросхўрлари келишувида бошқача тартиб 
белгиланган бўлмаса, бундай мерос натура ҳолида тақсимланмайди 
ва меросхўрларга тегишли бўлган улушларга мувофиқ уларнинг 
умумий улушли мулкига айланади.
256. 
Мерос 
мол-мулки 
таркибида 
автомототранспорт 
воситалари мавжуд бўлса, нотариус мерос қолдирувчига ушбу 
автомототранспорт воситаси мулк ҳуқуқи асосида тегишлилигини 
тасдиқловчи ҳужжатни текширади ва унинг нусхасини мерос ишига 
тикиб қўяди. Ушбу автомототранспорт воситаси тақиқланмаганлиги 
ва хатланмаганлигини текшириш Автомототранспорт воситаларини 
хатлаш, бошқа шахсга беришни тақиқлаш ва тақиқни олиб ташлаш, 
шунингдек автомототранспорт воситаларини хатлаш ва бошқа шахсга 
беришни тақиқлаш тўғрисидаги маълумотларнинг ҳужжатлаштирилган 
банкини шакллантириш тартиби тўғрисидаги низомга (рўйхат рақами 
1589, 2006 йил 4 июль) 
257. Агар мерос мулки таркибига ов милтиғи кирса, бунда нотариус 
ички ишлар органлари томонидан мерос қолдирувчига ушбу милтиқни 
сақлаш учун берилган рухсатномани ва овчи билетини меросхўрдан 
талаб қилади.
258. Акциядорлик жамиятининг акциядорларининг мерос мол-
мулки таркибига уларга тегишли бўлган акциялар киради.
Ҳужжатсиз шаклдаги қимматли қоғозларга мулк ҳуқуқи тегишли 
депозитарийлардан олинган депо ҳисобварағининг кўчирмасига 
асосан тасдиқланади.

---