Volume ǀ issue ǀ

ǀ
ISSUE 1 
ǀ
2022
174 
UZBEKISTAN |
www.caajsr.uz
 
 
boshqa ijodkorlarning Zulfiyaxonim she’rlari jozibasi, o‘zgachaligi haqida bildirgan 
fikrlari alohida e’tiborga loyiqdir.

ASOSIY QISM 
Ushbu davr adabiyotida ko‘p ijodkorlar xalqning yurak-yuragiga kirib boruvchi 
asarlar yaratishdi. Ayniqsa ayol ijodkorlarimiz qizlarimiz va ayollarimizning og‘ir 
mehnatga jalb qilinganligi, ularning ruhiy iztiroblari haqqoniy chizgilar orqali asarlarida 
bayon etilgandir. Ulardan Y.Rahimova, Z.Isroilova, O.Tojiboyeva, Sh.Isaxonova, 
D.Saidova. S.Vafo, H.Hudoyberdiyeva, Z.Qurolboy qizi, M.Ahmedova va boshqalar 
samarali ijod qilishgandir. Bu o‘rinda baxt va muhabbat kuychisi, sadoqat ramzi 
hisoblangan Zulfiyaxonim ijodiga alohida to‘xtalishimiz lozimdir. O‘zbekiston xalq 
shoirasi, Hamza nomli Respublika davlat mukofoti, Javaharlal Neru va xalqaro 
“Nilufar” mukofotining laureati bo‘lgan Zulfiyaxonim o‘zbek adabiyotining yirik 
namoyondalaridan biridir. Uning ijodida xalqlar do‘stligi, tinchlik, insoniy muhabbat, 
vafo va sadoqat, hijron iztiroblari, ona va farzandga mehr, eskilik sarqitiga qarshi 
kurash, yangilik g‘alabasini ulug‘lash kabi qator mavzular sevib ishlandi. 
Zulfiyaxonimda o‘zbek ayolining qalbi butun murakkabligi bilan o‘z ifodasini topdi. U 
1915-yildaning 
1-martida 
Toshkentning 
O‘qchi 
mahallasida 
tug‘ilgan. 
Zulfiyaxonimning onasi to‘g‘risida shunday gaplari bor: “Hozirgiday zamon va 
sharoitda yashaganda onam kim bo‘lardi – shoirami, olimami bilmadim. Lekin shunga 
aminmanki, mo’jizalar yatatishga qodir, jahonni ko‘zga keng ochuvchi, insonni 
go‘zallik sari yetaklovchi, so‘zga shaydolik hissini mening qalbimga ostona xatlab 
ko‘chaga chiqmagan oddiy ayol – onam uyg‘otgan”, - degan edi. Shoiraning ilk she’riy 
to‘plami “Hayot varaqlari” 1932-yilda chop etilgandir. Uning “Men ishchi qizi”, 
“Bizlar”, “Ikki o‘rtoq”, “Ona”, “Ozod qizi”, “Maktab yo‘linda” kabi ko‘pgina 
she’rlarida mehnatni sevuvchi qizlar keltirilgan deyilgan. Aslida esa sovet tuzumi 
davrida og‘ir mehnatdan qiynalgan o‘zbek ayol va yoshgina qizlar aks etgan. 
Zulfiyaxonimga “O‘g‘lim sira bo‘lmaydi urush”, “Mushoira”, “Men chizolmagan 
sur’at” kabi ko‘pgina she’rlar katta shuhrat keltirdi. 70-yillardan boshlab uning ijodidagi 
milliy hayot tasvirida yangi ranglar kamalagi paydo bo‘ldi, haqqoniylik his-tuyg‘usi 
kuchaydi. “O‘ylar”, “Visol”, “Yillar-yillar” sheriy kitoblari davom etib, shoira davrida 
chinakam badiiy yuksalish davri boshlanganini namoyish etdi.
Zulfiyaxonimga atalgan she’rlar u haqida yozilgan maqola va ocherklar adabiyot 
olamida bisyordir. Shoiraning sh’erlari xalq orasida mashxurligi bejiz emas, u tug‘ma 
istedod sohibasi, desak mubolag‘a bo‘lmaydi. Zulfiyaxonim o‘zining tarjimai holi 
to‘g‘risida aytganda, onasi haqida shunday deydi: mening onam o‘zining ta’biricha, 
“usti butun – ichi tutun” ayollardan edi. U hamma vaqt kamgap, xayolchan edi, lekin 
fikrlari, o‘ylari mudroq emasligini, unga mutelik, zaiflik yot ekanligini bilar edim. 

---

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL 
OF SCIENTIFIC RESEARCH 
ISSN: 2181-2489 
VOLUME 2