Voleybol, basketbol nazariyasi va uslubiyati kafedrasi a. A. Pulatov, m a qdirova sport pedagogie

(33-rasm).
Bu qurilmani to ‘r yonida joylashtirish mumkin 
boiib, bu hujum zaibalarini o‘yin sharoitiga yaqinlashtirib bajarish 
imkonini beradi.
To‘r ustidagi to ‘p. To‘r ustiga prujinali koptoklar ilingan tross 
tortñadi. Ushbu qurilmadan to ‘r ustidan qo‘l panjalarini raqib 
tomonga chiqarib to ‘siq qo‘yish texnikasini o‘rgatish va takomil­
lashtirishda foydalaniladi. Qurilmani to‘rdan turli balandlik va 
oraliqda o‘matish mumkin.
Toidim ia to ‘piar. Odatda, asosiy va maxsus jismoniy sifatlami 
tarbiyalashda 1—2 kg li toMdirma to ‘plardan foydalaniladi. Ular 
o‘yin sharoitiga yaqinlashtirilgan harakatlar, ayniqsa, tezkorlik-
67

---

1
33-rasm
68

---

kuch sifatini rivojlantirib, biomexanik harakatlar apparatining 
shaldlanishini ta’minlaydi.
A rg‘am chilar. 
Arg‘amchilarda bajariladigan mashqlar sakrov- 
chanlik, harakat uyg‘unligi va sakrash chidamiiligini tarbiyalashda 
qo‘Uaniladi.
P a n ja la r uchun tre n a jo rla r. 
Devorga o£matilgan kronshteynga
3—4 sm li truba gorizontal ravishda biriktirilib, unga yuk osilgan 
tross ulanadi 
(34-a rasm).
Trubalarni burash bilan yuk yuqoriga va pastga tushiriladi. 
Boshqa turdagi trenajor bilan 
(34-b rasm)
yukni statik ravishda 
ushlab turiladi. Bu trenajorlardan qo‘l panja kuchini oshirishda 
foydalaniladi.
Sakrovchanlikning o ‘sish dinamikasini nazorat qilish va ba- 
holab borish V.M . Abalakovning sakrovchanlik darajasini 
aniqlashga m oijallangan diagonal ekran-o‘lchov moslamasi 
yordamida amalga oshirilishi mumkin 
(35-rasm).
a
b
34-rasm
69

---

т
35-пит
Reyting-nazorat va bilimni baholash testlari:
1. Qanday jismoniy mashqlar yordamchi (mashq qildiruvchi) mashqlarga
kiradi?
a) taktika boÿicha;
b) texnika boÿicha;
c) maxsus va umumiy rivojlantiruvchi;
d) musobaqa.
2. Nima sababdan voleybolda o‘yinchining turishi mu him ahamiyatga
ega?
a) to‘pga o ‘z vaqtida harakat qilishga yordam beradi;
b) yanada samarali harakatianishga yordam beradi;
c) siijib yugurishning tabiiyligini ta \minlaydi, tezlikning oshishiga yordam
beradi:
70

---

d) to ‘pga harakat qilish uchun yuqori darajada tayyor turish zaruriyatini
belgilab beradi.
3. Hujum zarbasiga to‘siq qo*ytsh uchun sakrash va q ti ni qanday aniqlash
m um kin?
a) uzatilgan to ‘pning trayektoriyasi bo yicha;
b) hujum qilayotgan o ‘yinchining yugurib chiqishi bo yicha;
c) to'siq qo ‘yuvchining sakrashiga qarab;
d) tezkor-kuch sifatlari bo yicha.
4
. 
Maktabda voleybol darsi nechta qismdan iborat?
a) oltita; 
b) beshta;
c) to ‘rtta; 
d) uchta.
5. Voleybol bo*yicha BO‘S M dasturiga muvofiq o‘quv guruhlarining to‘g ‘ri
nomlanishini aniqlangan?
a) boshlang‘ich tayyorgarlik, o ‘quv-mashg‘ulot, sport takomillashuvi;
b) o ‘g ‘il bolalar, qiz bolalar, o ‘smir yigitlar, qizlar;
c) endi shug‘ullanuvchilar guruhlari, razryadchilar (III r, I I r, I r);
d) 12 yoshgacha, 14 yoshgacha, 16 yoshgacha, 18 yoshgacha.
6. BoshlangHch tayyorgarlik guruhida shug ‘ullanuvchilar soni qancha
bo*lishi kerak?