Voleybol, basketbol nazariyasi va uslubiyati kafedrasi a. A. Pulatov, m a qdirova sport pedagogie

I
á Jt
6-rasm
yuqoriga harakatlanadi, bunda harakat umurtqa pog‘onasining 
ko‘krak va bel qismlarining bukilishi hisobiga boiadi 
(7-rasm).
7-rasm

---

Sakrab orqaga to ‘p uzatish xuddi tayanch holatda orqaga to ‘p 
uzatish kabi bajariladi. To‘p uzatishning eng murakkab usuli bu 
sakrab bir q o i bilan to ‘p uzatishdir. Bu usul to ‘p to ‘r ustiga kelib 
qolgandagi murakkab sharoitda bajariladi. Bu holda q o i tirsaklarda 
bukilib, oldinga chiqariladi 
(8-rasm).
Kaftlar oldinga qaratiladi, 
barmoqlar bukilib, tarang holga keltiriladi. To‘p uzatish tirsak 
bo‘g‘inining bukib-yozilishi hisobiga bajariladi.
2.1.3. To‘p kiritish
Bu texnik usul orqali to ‘p o ‘yinga kiritiladi. Bu usulning asosiy 
maqsadi to ‘pni raqib jamoasiga iloji boricha qiyin qilib berishdir. 
Shuning uchun bu usul hujum texnikasining vositasi b o iib
hisoblanadi. To‘pni kiritish dastlabki holatdan va uchta ketma- 
ket fazalar: tayyorgarlik (to‘pni tashlash, q o in i silkish), asosiy 
(zarba berish) va yakunlovchi (qoini tushirish va keyingi harakat) 
fazalardan iborat.
20

---

r
V oleybolda pastdan to ‘g‘ri, yuqoridan to ‘g‘ri, yondan 
yuqoridan va sakrab to‘g‘ri to ‘p kiritish usullari mavjud.
Bu usullami bajarishda to6pga zarba berish turli tarzdagi ketma- 
ketlikda bajariladi. Birinchi navbatda to ‘pga aylanma harakat 
berish, so‘ngra aylanma harakat bermasdan to‘p kiritish (birmun- 
cha murakkab boiganligi sababli) usullari o ‘rgatiladi yôki 
takrorlanadi.
Pastdan to‘g‘ri to‘p kiritish. 
0 ‘yinchi oldinga engashib, oyoq- 
larini tizza qismida bukkan, bir oyogini (zarba beruvchi qoiga 
nisbatan qaram a-qarshi) oldinga chiqargan holatda turadi 
(9-rasm).
To‘p tirsak qismida biroz bukilgan q o i bel barobarida ushlab 
turiladi. To‘p gavdaga nisbatan 20—30 sm oraliqda tashlanadi. 
Zarba berishda q o i keskin ravishda orqaga harakatlantiriladi. Zarba 
pastdan yuqoriga-to‘g‘riga bajariladi. 0 ‘yinchi bir vaqtning o‘zida 
orqa oyoqni to ‘g‘rilaydi va gavdaning ogirligini oldingi oyoqqa 
oikazadi. Zarbadan so‘ng q o i harakati to‘pni «kuzatib» borish 
bilan tugallanadi. Pastdan to‘g‘ri to‘p kiritish aniqligi asosiy uchta 
omil bilan aniqlanadi: q o in i silkish (zamax) yo‘nalishi bilan — u 
keskin orqaga haraktlanishi kerak; to‘p tashlash balandligi bilan — 
u baland boimasligi kerak; to‘pga zarba berish — u taxminan bel 
barobarida amalga oshirilishi zarur.