Voleybol, basketbol nazariyasi va uslubiyati kafedrasi a. A. Pulatov, m a qdirova sport pedagogie

6
5
1
f 
i
* 
! 
!
\ 
! 
Í
i
t
. 
1 
5 
1
1 /
1 
f
f / *
1
Г “
18
*
.
»
P
F
107

---

Yassi to ‘p kiritish
Maqsadi
Harakatlanayotgan o‘yinchi (nishon)larga to‘p kiritish aniq- 
ligini yaxshilash.
Shaylanish
Uch o‘yinchidan iborat ikki guruh qo‘llarini ushlashib, yassi 
harakat qilish uchun tayyorlanadi. Mashq hujum va orqa chiziq 
oralig‘ida o‘tkaziladi. To‘p kirituvchilar orqaroqda bir qator 
saflanadi. Orqa chiziq ikki chiziqdan iborat bo‘lib, B tomonda 
bo'ladi.
Mashqni qoilash
1. Har bir yassi qadam tashlovchilar yon tomondan yon 
tomonga harakatlanadi — A. Agar bu mashq yon chiziqqa tegishli 
bo‘lsa, unda harakatlanish aksincha bo‘ladi.
2. Har bir o‘yinchi to‘p kiritish chizig‘ida burulishlami bajaradi, 
bunda ko‘p marta burilishjiing imkoni boiadi. Birinchi o‘yinchi 
to‘p kiritishda to‘pni yassi qadam tashlovchilarga tekkazishga 
urinadi, keyin to‘p kiritish chizig‘iga qaytadi. Agar to‘p kirituvchi 
yassi qadam tashlovchilarga to‘pni tekkazsa, 1 ochko ishlaydi; 
to‘p kirituvchida yana uch marta burilishdan yutish imkoniyati 
bo‘ladi. Agar to‘pni tekkaza olmasa — burilish bir marta bo'ladi, 
yutish bo‘lmaydi.
3. Yutqazgan ochko olmaydi va u yassi qadam tashlovchilar 
ortiga borib o‘yinchilar qo‘lini ushlaydi.
4. 5 ochko oigan birinchi o‘yinchi raundni yutdi deb 
hisoblanadi. To‘p kirituvchilar va yassi qadam tashlovchilar keyingi 
raundda ishtirok etish uchun rollami almashtiradi.
Belgilangan trencr ko‘rsatmasi
• Yassi qadam tashlovchilar yon chiziqqa yetganda uzilmasdan 
aks tomonga qaytishi kerak.
• Yassi qadam tashlashni bajarganda ulaming qoii yuziga to‘p 
tegmasligi uchun ko‘tarilgan bo‘lishi lozim.
Variantlar.
yassi qadam tashlovchilar maydon ortida yoki to‘r oldida 
harakatlanishi mumkin.
108

---

A
DEX
£
I
•
l
i
XXX
"1------------------------------ r
11 
I
a —4------- ------------------------- i— o
i 
!
i 
i 
■ s
B 
£ ■
Sv 
S
t
To‘p kiritishdan yutish uchun — bir daqiqa
Maqsadi
Turli zonalarga to‘p kiritish orqali muvafaqqiyatli to‘p kiritish 
foizini yaxshilash.
Shaylanish
Maydonchaning ikki tomoni o‘yinchilar joylashgan zonalarga 
boiinadi. Zonalar chegaralari konuslar, lenta yoki arg‘amchi bilan 
belgilanadi. To‘plar joylashtirilgan savat ikki tomonda shug'ulla- 
nuvchilar oldiga qo‘yiladi. Uchta to‘p kirituvchi to‘p kiritish uchun 
saflanadi. Ikki tomondan kamida uch nafar yordamchi joylashadi, 
boshqalar maydon bo‘ylab tarqalib turadi. Trener taymer bilan 
vaqtni aniqlaydi.
Mashqni qoMlash
1. Birinchi to‘p kirituvchi har bir chiziqda zonani tanlaydi, 
yoki buni trener belgilaydi.
2. Treneming signali bilan birinchi to‘p kirituvchi mashqni 
bajaradi va belgilangan zonaga tushgan to'plar sonini hisoblaydi.
109

---

3. Maydonchadagi yordamchilar to ‘plami olib, orqa chiziqda 
savat oldida turgan yordamchi o‘yinchilarga uzatib beradi.
4. 1 daqiqa o‘tgach, trener to ‘p kirituvchilaiga to ‘xtash haqida 
ogohlantiradi. To‘p kirituvchi hisobni treneiga xabar qiladi, keyin 
boshqa chiziqda tuigan birinchi o‘yinchi to‘p kiritishga kirishadi.
5. Barcha to ‘p kirituvchilar mashqni har bir chiziqda bajar- 
gandan keyin joylarini almashtiradi. 0 ‘yin har bir o'yinchi joy 
almashmaguncha davom etadi. Belgilangan zonalarga eng ko‘p 
to ‘p tushirgan o ‘yinchi g‘olib deb hisoblanadi.
Trener ko‘rsatmasi
Tezlik va samaradorlikni oshirish uchun to‘pni to‘p kirituvchiga 
tezlik bilan tashlash zarur. To‘p tashlab beruvchi to‘p kirituvchi 
mashqni bajargan zahoti unga to ‘pni yetkazishi kerak.
Mashqni musobaqa shaklida o'tkazish shug'ullanuvchilami 
faollashtiradi.
Mashqlarni bajarishda ikki trener va ikki taymer (vaqtni 
hisoblovchi) ishtirok etishi vaqtni qisqartiradi.
Variantlar:
9
to ‘p uzatuvchi va to‘pni iluvchi qo‘shish mumkin;
t n iu
A
1
\
\
* -
»
\
1
7
%
\
\
г
\ 
1
V
*
1
i
I
s
t 
t 
V- 
\
4
4
\
\
V