V=k[A]a [B]

Grafik usul. Boshqa usulda esa reagentlar boshlang‘ich konsentratsiyalari ularning stexiometrik koeffitsentlariga proporsional holda olinadi.
aA +bB = cC +dD
reaksiya uchun kinetik tenglama

Ko‘rinishida bo‘lsa, reagentlar konsentratsiyasi quyidagi formula orqali aniqlanadi
C_A = aa – ax C_B = ba – bx

Shunday qilib, oxirgi holatda yana n- tartibli differensial tenglamaga ega bo‘lamiz. Tartibga mos keluvchi integral tenglama orqali tajriba natijalarining birinchi, ikkinchi yoki uchinchi tartibga to‘g‘ri kelishini koordinatalariga mos ravishdagi kattaliklar qo‘yilgan grafik chiziqni qo‘llash orqali aniqlash mumkin; n=1 uchun integral tenglama lnС_А=lnС⁰_А – kt ko‘rinishga ega. Agar tajriba natijalari lnС-t bog‘liqligi to‘g‘ri chiziqda yotsa, reaksiya birinchi tartiblidir. k= - tgα bo‘lib, uning qiymati grafikdan olinadi (5-rasm).



5-rasm. Birinchi tartibli reaksiyada
lnС ning vaqtga bog‘liqligi

Ikkinchi tartibli reaksiya uchun (n=2) integral tenglama 1/С_А=С⁰_А +kt holatda bo‘ladi (reagentlar ekvivalent miqdorda olingan). Agar koordinatalarda 1/С-t chiziqli bog‘liqlik bajarilsa reaksiya 2-tartibga ega bo‘ladi, k=tgα grafikdan olinaadi (6-rasm).

6-rasm. Ikkinchi tartibli reaksiyada
1/С ning vaqtga bog‘liqligi
n= holat uchun integral tenglama 1/2С²_А =1/2(С⁰_А)² +kt va natijalar 1/С_А²- t koordinatalrda to‘g‘ri hosil qiladi, 2k=tgα grafikdan olinadi (7-rasm)

7-rasm. Uchinchi tartibli reaksiyada
1/2(С^о_А)² ning vaqtga bog‘liqligi
Shunday qilib uchala holat ham tezlik doimiysini integrnpl tenglamaga mos keluvchi koordinatalar sistemasidagi to‘g‘ri chiziqning kesishish burchagi orqali aniqlash mumkin. Arrenius tenglamasiga ko‘ra tezlik doimiysi quyidagicha ifodalanadi:
*******
bu yerda k- predeksponensial ko‘paytma, Е_а – reaksiyaning faollanish energiyasi, R-molyar gaz doimiysi (8.314 j/K.mol), T-kelvin bo‘yicha harorat. Yuqorida keltirilgan tengmani ikki xil harorat (Т₁ va Т₂) uchun ifoda etamiz.
Т₁ uchun lgk₁ = lgA -  T₂ uchun lg k₂ = lg A - 
Ikkinchi ifodani birinchidan ayirib quyidagilarni hosil qilamiz
lgk₁ - lgk₂ = 

lgk₁/k₂ = 

Agar Т₂ haroratda faollanish energiyasi va tezlik doimiysi k₂ aniq bo‘lsa, yuqoridagi tenglama Т₁ haroratda tezlik doimiysini hisoblashni qulay usulini beradi.

Misol. Quyida keltirilgan jadvalda har xil haroratda metilizonitrilin qayta guruhlanish reaksiyasining tezlik doimiysi qiymatlari keltirilgan, bunda reaksiyaning faollanish energiyasi 159 kj/molga teng. 430.0 K uchun tezlik doimiysining qiymatini hisoblang.

Harorat , ^0C	k, c ^– 1
189,7 198,9 230,3 251,2	2,52·10 ^– 5 5,25·10 ^– 5 6,30·10 ^– 4 3,16·10 ^– 3

Yechish: yuqorida keltirilgan oxirigi tenglamadan foydalaniladi:

K₁=(2,52·10 ^{– 5} )(4,31·10 ^{– 2} ) =1,09·10 ^{– 6} c ^{– 1} .

3.