Vitaminlar va ularninig organizimdagi ro'li reja: Vitaminlar haqida umumiy tushuncha. Vitaminlarning tasnifi

C vitamini (askorbin kislota)

Askorbin kislota oshqozon-ichak yo`llarida oddiy diffuziya bilan so`riladi. Qonda erkin va oqsillar bilan bog`langan holda uchraydi. Askorbin kislotasi ko`p miqdorda buyrak usti bezi, jigar va o`pkada joylashgan. Erkin holatda yoki uning mahsulotlari siydik orqali chiqariladi. Askorbin kislotasi oksidlanish-qaytarilish reaktsiyalarida vodorod donori hisoblanib, degidroaskorbin kislota bilan redoks-juftlik hosil qiladi.

Biologik funktsiyasi: Askornim kislota quyidagi jarayonlarda ishtirok etadi:

1) triptofanni gidroksillanishi (serotonin biosintezi

2) 3,4-digidroksifeniletilamindan noradrenalin hosil bo`lishi;

3) p-gidroksifenilpiruvatni gomogentizin kislotasigacha gidroksillanishi;

4. buyrak usti bezining po`stloq qismida gormonlar biosintezida steroidlarni gidroksillanishi;

   
   

4. karnitin biosintezida beta-butirobetainni gidroksillanishi;

   
   

5. ichakdan temirni so'rilishida Fe³⁺ ni Fe²⁺ ga aylanishi;

   
   

6. temirni transferrindan ajralishi va to`qimalarga o'tishi;

   
   

7. folat kislotani koferment shakliga o'tishi;

   
   

8. kollagen sintezida prolin va lizin qoldiqlarini gidroksillanishi.

   
   Avitammozida: Kollagen sintezining buzilishi natijasida qon-tomir devorlari va tayanch to'qimalar strukturasi o'zgaradi. Glikoproteinglikanlar hosil bo'lishi buziladi. Tana vaznining pasayishi, umumiy holsizlik, yurak urishi, yurakda og'riq kuzatiladi. Singa kasalligida asosan qon-tomirlar mo'rt, o'tkazuvchanligi ortadi, natijada teri va teri ostiga mayda qon quyilishlar , milklarning qonashi kuzatiladi.
   

Vitamin С asosan o'simlik tabiatiga ega bo'lgan mahsulotlarda uchraydi. Garmdori, salat, karam, xren, ukrop, qora smorodina kabi mahsulotlar askorbin kislotaning manbai hisoblanadi. Kunlik me'yori- 50-100 mg .

4 Yog’da eriydigan vitaminlar metabolizmi va biologik funktsiyalari.