Vitaminlar, ularni organizm uchun ahamiyati

VITAMINLAR, ULARNI ORGANIZM UCHUN AHAMIYATI
Reja

1. 
   K vitaminlar gruppasi.
   
2. 
   Е vitaminlar gruppasi, tokofyerollar.
   
3. 
   D v i t a m i n o z.
   
4. 
   D vitamin -- kaltsiferol
   
5. 
   Yog`da eriydigan vitaminlar.
   

Xozirgi vaktda vitaminlar va ularning xillari uttizga yakin. Vitaminlarni ximiyaviy strukturasi yeki fiziologik faoliyati asosida gruppalargabulish kiyin.Ularni ovkatning turli komponentlariga boglik bulishiga karab, fakat eruvchanligi asosida, ikkita katta gruppaga: yogda eriydigan vitaminlar va suvda eriydigan vitaminlarga bulinadi.

YoG`DA ERIYDIGAN VITAMINLAR.
А vitamin va kuz kurishi. А vitaminning funktsiyasi uning kurish uchun zarur bulgan modda - kuzning pigmentli xujayralari (purpuri) tarkibiga kirishiga boglikdir. Rodopsin deb ataladigan aldegid shakli retinalning RODOPSIN nomli oksil bilan bergan kompleksidir. Molekulada II-tsis retinal o p s i n molekulasiga lizin gruppasi orkali shiff asosini xosil kilib boglangan. Rodopsin kuz pardasining yeruglik retseptorlaridan biri - taekchalarda joylashgan:
O H
// H+ | +
R--C + H2N (CH2)4 --опсин <=====> R--C==N --(CH2)4 --опсин + H20
\ H
II-tsis retinal protonlangan shif asosi.
Rodopsin yeruglikka juda sezgir, u fotoximiyaviy sensibilizator rolini uynaydi. Kurish tebranishi jarayonida birinchi akt rodopsinning II-tsis retinal gruppani tula transretinalga utishidir. Izomerlanish natijasida retinalning geometriyasi keskin uzgarib, rodopsin bir kator rangli oralik moddalar orkali rangsiz moddaga utadi. Bu reaktsiyalarning oxirgi maxsuloti tula transretinal va oksil opsindir.Korongida rodopsin kaytadan tiklanadi, ammo bu jarayon retinalning opsin bilan birikishi orkali utmaydi,chunki u tula transshaklda bulgani xolda rodopsinning karotinoid bulagi II-tsis strukturaga ega.