Virusologiya fanining predmeti, o‘rganish ob’ektlari

18.virusologiyaning rivojlanish bosqichlari



20. Virus replekatsiyasini tavsifi



20 Virus replikatsiyasining tavsifi.

Ko‘paytirish va reproduksiyasi. Gripp viruslari tovuq embrionining amniotik va allantois bo‘shliqlarida, maymun, odam embrionlarining buyragidan tayyorlangan birlamchi hujayra kulturalarida yaxshi ko‘payadi, natijada hujayraga virusning kuchsiz patogen ta’siri kuzatiladi. Gripp viruslari epitelial hujayralarning glikoprotein retseptorlariga birikadi, retseptor endotsitoz yo‘l bilan hujayraga kiradi. Hujayra yadrosida virus genomining transkripsiya va replikatsiyasi amalga oshadi. Bunda RNK fermentlari aRNK sifatida ribosomalarga uzatiladi va u еrda virusga xos oqsillar sintez qilinadi. Virus hujayradan kurtaklanish yo‘li bilan chiqib ketadi.

21 Produktiv virus zarralari.

22 Kuchsizlantirilgan viruslardan tayyorlangan vaksinalar.

Vaksinani organizmga jo‘natish jarayonida immunitet reaksiyasini keltirib chiqaradi. Albatta, bu jarayonda immunitet tabiati hamda gumoral, xujayrali yoki xujayrali gumoral xarakteriga ega bo‘lgan antigenlar hususiyatiga bog‘liq.

Vaksinalarni qabul qilishda uning samaradorligi immunologik reaktivligi orqali aniqlanadi. Bunda albatta organizmning irsiy va fenotip xususiyatlari, antigen sifati, doza va privivkalar o‘rtasida saqlangan masofa va muddat hisobga olinadi. Shuning uchun har bir vaksina uchun vaksinatsiya sxemasi tuziladi

Vaksinalar qabul qilinish usullariga ko‘ra inyeksiyali, og‘iz orqali jo‘natish va ingalyatsiya qilish singari turlariga bo‘linadi. Shunga monand ular turli ko‘rinishdagi dori vositasi shaklini kasb etadi: inyeksiya orqali jo‘natiladigan vaksinalarga suyuq yoki quruq kukun shaklida bo‘lgan regidrotiv shakli; og‘iz orqali jo‘natiladigan vaksinalarga esa — tabletka, konfet (droje) yoki kapsula ko‘rinishida; ingalyatsiya orqali qilinadigan vaksinalarga kelsak ular quruq kukunsimon regidrativ ko‘rinishni kasb etadi.

Genno-injeneriya vaksinalari. Gendagi tirik attenuir viruslari, bakteriyalari yoki gen ichida o‘rnashgan eukariot hujayralari olinib, vaksina shakliga keltirilib, kasallikka qarshi jo‘natiladi va organizmdagi kasallik qo‘zg‘atuvchisidagi qarshi antigen himoya qatlamini hosil qiladi.

Sintetik peptid vaksinalari. U o‘z tarkibida turli epitoplarni mujassam etishi mumkin. Bular o‘z navbatida turli ko‘rinishdagi infeksiyalarga qarshi immunitet hosil qilish xususiyatiga ega. Ular yuqori darajadagi bir xilligi , havfsizligi bilan ajralib turadi, biroq zaif immunogenlar samarali adyuvantlarni qo‘llashni talab etadi.

DNK-vaksinalari — infeksiya qo‘zg‘atuvchisiga qarshi ximoyaviy antigenlarini hosel qiladigan DNK plazmalaridan tayyorlangan vaksinalardir.Bu DNK vaksinasi organizmga jo‘natilganidan so‘ng xo‘jayra yadrosiga borib o‘rnashadi va uzoq muddat xromasoma tashqarisida irsiy kasalliklar ma’lumoti saqlanadigan qismni yopib qo‘yib, kerakli antigenlar rivojlantirib, organizmda immunitetning T va V shaklini shakllantiradi.
23 Ipsimon ensefopatiyaning tashilishi.
24 Viruslarning tabiati.