Вирусли гепатитлар

Ҳайвонларга нисбатан патогенлиги. Гепатит А вируси табиий шароитда фақат одамларда касаллик қўзғатади. Аммо шимпанзе, мармозет туркумига хос маймунлар бу вирусларга мойил. Шунинг учун Африка давлатларида ушбу касалликнинг табиий ўчоқлари бор деб тахмин қилинади.
Касалликнинг эпидемиологияси ва патогенези.
Гепатит А вирусининг манбаи бемор, айниқса енгил, сариқсиз шакллари ўта хавфли ҳисобланади. Касалликнинг яширин даври ва сариқлик олди даврида беморнинг нажаси орқали ташқи муҳитга жуда кўп вирус ажралади, шунинг учун бу давр атрофдагилар учун ўта хавфли ҳисобланади.
Вирус соғлом одамларга ифлосланган сув, озиқ-овқат, уй рўзғор буюмлари, пашшалар орқали фекал-орал механизм билан юқади. Гепатит А билан асосан 4 ёшдан 15 ёшгача бўлган болалар касалланади. Касаллик мавсумий ҳарактерга эга бўлиб, кўпинча йилнинг куз ва қиш фаслларида кузатилади.
Вирус ингичка ичак шиллиқ қаватининг эпителиал ҳужайраларига етиб бориб, улар ичига кириб кўпая бошлайди.
Касалликнинг яширин даври 15–30 кун бўлиб, беморда сариқлик белгилари пайдо бўлгунга қадар давом этади. Бу даврда вирус қонга тушади ва қон билан бутун организмга тарқалиб, жигар ҳужайраларида кўпаяди ва уни зарарлайди. Натижада гепатитнинг белгилари намоён бўлади.
Касалликнинг ўткир турида ҳарорат кўтарилади.
Продромал даври 5–7 кун. Бу даврда ҳудди гриппга хос аломатлар: бош оғриғи, ҳолсизлик, катарал симптомлар юзага келади.
Орадан бир оз вақт ўтгач яққол белгилар даври бошланади, бунда меъда-ичак касаллигининг белгилари намоён бўлади: иштаҳа йўқолади, кўнгил айнийди, бемор қайт қилади, ўнг қовурға ости оғрийди, секин-аста кўз ва бадан сарғаяди, жигар соҳасида оғирлик ва оғриқ пайдо бўлади, жигар катталашади. Бу даврда пешоб тўқлашади, нажас эса рангсизланади. Гепатит А да бадан сарғаймаслиги ҳам мумкин, бу кўпинча ёш болаларда учрайди. Гепатитдан сўнг бемор тўлиқ тузалиб кетади.
Иммунитети. Бемор соғайганидан сўнг умрининг оҳиригача давом этадиган кучли турғун иммунитет пайдо бўлади. Қонда ҳосил бўлган IgM антителолар организмда 3–4 ойгача сақланиб қолади, сўнгра IgG синф антителолар пайдо бўлади. Секретор IgA синф иммуноглобулинларининг ҳам синтез қилиниши тасдиқланган.