Veterinariya virusologiyasi

Material bilan ta’minlash


Yog‘sizlantirilgan buyum oynalari; 2 va 5 ml belgilangan pipetkalar; paster pipetkalari; 5,6 mm kalibrli patron gilzalari; 18- 24 sm kattalikdagi tagiga namlantirilgan filtr qog‘ozi to‘shalgan va qapqoqli kyuveta; namlantirilgan filtr qog‘oz to‘shalgan Petri likopchasi; pero o‘rnatilgan ruchka; fiziologik eritmada tayyorlangan 1,2% agar; n’yukasl virusi bilan immunlangan quyonning qon zardobi; n’yukasl virusi bilan zararlantirilgan tovuq homilasining allantois suyuqligi; quyonning normal qon zardobi; tovuq homilasining normal allantois suyuqligi.
Mashg‘ulotning taxminiy rejasi


1.Nazorat uchun savollar
2.O‘qituvchining tushuntirishi.
3.Namoyish: a)buyum oynalariga agarni quyish; b)chuqurchalar tayyorlash; c)DPR komponentlarini chuqurchalarga tomizish.
4.Mustaqil ish; buyum oynalariga agarni quyish; agar qatlamida chuqurchalar tayyorlash;DPR komponentlarini tomizish; namlantirilgan kamerani jihozlash; DPR suratini daftarga chizish.
5.DPR natijasini ko‘rish va jadvalga kiritishni kelgusi mashg‘ulotda bajarish.
6.Kelgusi mashg‘ulotga topshiriq.


Nazorat uchun savollar


1.DPR mohiyati nimada?
2.DPR qaysi masalalarni echa oladi?
3.DPR xususiyati va kamchiliklari nimadan iborat ?


Uslubiy ko‘rsatmalar


1.DPR uchun yaxshisi difko agaridan foydalanish kerak, difko agari bo‘lmaganda uzoq sharq agarini tozalagandan so‘ng ishlatish mumkin. Agarni tozalash usuli qator amaliyot qo‘llanmalarida yozilgan
2.DPR uchun antigenlar va zardob olish. Spetsifik antigen (SA) sifatida n’yukasl kasalligi virusi yuqtirilgan tovuq homilasining allantois suyuqligi ishlatiladi. Yuqtirish uchun vaksina shtammlarini (B₁, H, La-Sota, Bor) ishlatish qulay, ularni liofillanganini tegishli tashkilotlardan olish mumkin.
Normal antigen (NA) sifatida yuqtirilmagan tovuq homilalarining allantois suyuqligi ishlatiladi.
Spetsifik zardobni olish uchun 2-3 quyonning qorin bo‘shlig‘iga, virus yuqtirilgan tovuq homilasining allantois suyuqligidan 5-7 ml, venasiga 1,0 ml yuborilsa etarli. 12-14 kundan so‘ng venasiga takror Bezredka usuli bilan 15 ml va muskul ichiga 5 ml yuboriladi.
Ikki haftadan so‘ng quyonlarning venasidan yoki qonsizlantirish tufayli qon olinadi. Quyonlarning qon zardobi olinib, gemagglyutinatsiyani to‘xtatish reaksiyasi yordamida undagi antitelalarning titri aniqlanadi. U 1:64 dan kam bo‘lmasligi kerak.
Quyonning qon zardobida n’yukasl kasalligi virusiga qarshi spetsifik antitelolardan tashqari allantois suyuqligi oqsillariga qarshi antitelo hosil bo‘lishini nazarda tutish kerak, qaysiki ular ham pretsipitatsiya chiziqlarini hosil qiladi, buni DPR qo‘yganda inobatga olish kerak. DPR qo‘yish uchun ishlatiladigan qo‘sh spetsifik antigen + antitelolarni biofabrikalarda chiqariladigan diagnostik to‘plamlardan ham olib ishlatish mumkin ( masalan, otlarning yuqumli anemiya kasalligiga diagnoz qo‘yish uchun ishlatiladigan to‘plamdan).
3.DPR laboratoriya mashg‘uloti uchun agarni issiq holda uzoq vaqtgacha ( 20-30 daqiqa) saqlash kerak, 1,0- 1,5% agarni 50-60⁰C qizdirilgan holda 50ml flakonlarga quyilib, qaynoq suv solingan 0,5 ml bankalarga joylashtirib suv hammomida tutib turiladi. Flakonlar suvda ag‘darilmasligi uchun ularning bo‘yniga sim bog‘lab bankaning og‘ziga ildirib qo‘yiladi.