Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Oltingugurt almashinishi
. Oltingugurt hayvon va o‘simlik oqsilining, ko‘pchilik 
organik va anorganik birikmalarning asosiy qismidir. Tuproqqa o‘simlik va hayvon 
qoldiqlari bilan tushadi. Qoldiqlar parchalanganda, oltingugurt vodorod sulfid shaklida 
ajralib chiqadi. Vodorod sulfid oltingugurtli bakteriyalar ishtirokida oksidlanib sulfat 
kislotasi va suv hosil qiladi. 
2H
2
S + O
2
 – 2H
2
O + 2S + 532,1; 2S + 3O
2
 + 2H
2
O – 2H
2
SO
4
 + 1231,9 
Oltingugurt to‘plovchi bakteriyalar autotroflar bo‘lib, oltingugurt ular uchun oziq 
modda hisoblanadi. Ular tuproqda, botqoqli joylarda, ko‘l suvlarida, ayniqsa 
oltingugurtli buloq suvlarida ko‘p uchraydi. 
Temir birikmalarining almashinishi.
Temir eritrositlarda gemoglabin oqsili 
tarkibiga kiradi. Odam va hayvonlarning nafas olishida muhim ahamiyatga ega. Temir 
bakteriyalari 
Leptothrix, Crenotrix, Chlamydothrix
va h.k. o‘z hujayrasida temirni 
oksidlab, tanasining sirtida to‘playdi. Temir bakteriyalari konlarda, katta hovuzlarda, 
temir birikmalari bor buloqlarda uchraydi. Bu bakteriyalar ko‘p to‘plangan joyda to‘q 
qizil rangda shilimshiq parda hosil bo‘ladi. 
 
Nazorat savollari: 
1. Mikroorganizmlarning tabiatda moddalar almashinuvidagi rolini ayting 
2. Tabiatda azot aylanishini mohiyatini ayting? 
3. Uglerod aylanishining yengil sanoatda ahamiyati? 
4. Tabiatda oltingugurt, fosfor, temir aylanishini tushuntiring. 

---

25