Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Kandidamikoz qo‟zg‟atuvchisi –
Candida albicans
Kandida avlodiga mansub 
achitqisimon zamburug‘. U fakultativ parazit bo‘lib hayvonlarning shilimshiq 
qavatlarida doimiy yashab, kandidamikoz (molochnisa) kasalligini qo‘zg‘aydi. Hazm 
trakti shilimshiq qavati, har xil organ va to‘qimalarni zararlashi bilan xarakterlanadi. 
Asosan parrandalar zararlanadi. Kamroq buzoq, qo‘zi va h.k. yosh mollar kasallanadi. 
PATOGEN MIKOPLAZMALAR 
Mikoplazmalar –
mayda, hujayra devori yo‘q, erkin yashovchi prokariotlar. 
Ularda hujayra devori membranasi vazifasini sitoplazmatik membrana bajaradi ( 
G.Ya.Kagan, 1979). 
Mikoplazmalar quyidagi kompleks belgilar bilan xarakterlanadi: 1) shoxlangan, 
zanjir, shar shaklidagi kichik elementlardan iborat 100-450 nm o‘lchamdagi 
polimorfizmga ega hujayralar; 2) tashqi uch qavatli sitoplazmatik membranasi bor, 
ko‘pgina biosintetik va regulyator funksiyalar yig‘ilgan; 3) genomi bir molekulali DNK 
dan iborat bo‘lib, halqali xromasomani shakllantiradi, nukleotid tarkibida guanin va 
sitozinning kamligi bilan xarakterlanadi; 4) genetik informasiya hajmi bo‘yicha 
E.coli
va T-faglar oralig‘idan joy olgan; 5) juda ko‘p yo‘llar bilan ko‘payadi- kurtaklanish, 
shoxlangan va zanjir shakllilari segmentlanish, oddiy bo‘linish (integral usul); 6) o‘sishi 
uchun sterin (axoleplazmlardan tashqari) va oqsil kerak; 7) zich muhitlarda markazi 
ko‘tarilgan koloniyalar paydo qiladi; 8) bakteriyalar hujayra devori peptidoglikanlari 
sinteziga ta‘sir qiladigan penisillin va boshqa antibiotiklarga chidamli; 9)
gemadsorbsiya, gemagglyutinasiya va eritrositlarni har xil lizislarga uchratadi; 10) 
antigenlari aniq bir biridan farqlanadi. 
Hayvonlar patologiyasida mikoplazmalarning etiologik ahamiyatini birinchi marta 
qoramol peripnevmoniyasida 1893 yilda Nokar va Rular aniqlashgan. Ular kasal 
hayvonning plevrasi ekssudatidan filtrlanuvchi agentni ajratib, qon zardobi qo‘shilgan 
Marten bulonida o‘stirish usulini ishlab chiqishdi. Rus olimlari M.G.Tartakovskiy va 
Ye.P. Djunkovskiylar mikoplazmalarni o‘stirishni samarali usullarini yaratib, uning 
biologiyasini o‘rganishgan. Edvard va Froyndt lar (1956) mikoplazmalarning birinchi 
klassifikasiyasi va nomenklaturasini taklif etishgan. Mikoplazmatologiyaning 
rivojlanishida V.D.Timakov va G.Y. Kagan kabi olimlarning ham xissalari katta.